مالی رفتاری (Behavioral Finance) چیست؟ دوراهی عقل و احساس

آیا تا به حال برای شما پیش آمده است که تصمیم بگیرید از این به بعد صرفه‌جویی کرده و پولتان را پس‌انداز کنید، ولی بعداً به بازار یا رستوران رفته و تصمیمتان را فراموش کرده و ولخرجی کنید؟ چنین مواردی مربوط به بحث مالی رفتاری است.

علم مالی رفتاری از مبانی روان‌شناختی و اقتصادی استفاده می‌کند تا ما را در انتخاب بهترین تصمیمات مالی و جلوگیری از تصمیمات نادرست راهنمایی کند. در این مقاله از سایت سرمایه گذاری ارز دیجیتال بینوست، مفاهیم کلی مالی رفتاری را بررسی کرده و نحوه تأثیرگذاری آن در تصمیم‌گیری‌های مالی را توضیح می‌دهیم.

مالی رفتاری چیست؟

مالی رفتاری (Behavioral Finance) زیرشاخه‌ای از اقتصاد رفتاری است که نشان می‌دهد عوامل روان‌شناسی و سوگیری‌های روانی بر رفتار مالی سرمایه‌گذاران و متخصصان مالی تأثیر می‌گذارند. این رویکرد میان رشته‌ای توضیح می‌دهد که چرا افراد اغلب انتخاب‌های مالی غیرمنطقی دارند و از فرضیات مدل‌های مالی سنتی منحرف و دور می‌شوند.

امور مالی سنتی براساس این فرض است که افراد حاضر در بازار منطقی هستند و برای به حداکثر رساندن سود خود تصمیم می‌گیرند. در مقابل دانش مالی رفتاری تصدیق می‌کند که افراد اغلب غیر منطقی هستند و تحت تأثیر سوگیری‌های شناختی و احساسات و هیجانات قرار می‌گیرند که ممکن است به تصمیم‌های مالی غیربهینه منجر شوند.

بنابراین مالی رفتاری بر مبانی تئوری رفتاری و اقتصاد رفتاری استوار است. این تئوری‌ها بر این موضوع تأکید دارند که انسان‌ها در تصمیم‌گیری‌های مالی خود تحت تأثیر عوامل رفتاری و روانی قرار می‌گیرند و تصمیماتشان ممکن است از منطق و اقتصاد کلاسیک منحرف شوند.

اهمیت دانش مالی رفتاری

درک مالی رفتاری برای سرمایه‌گذاران، متخصصان مالی و سیاست‌گذاران مهم است، زیرا باعث می‌شود که عوامل روانشناختی تأثیرگذار بر تصمیمات مالی را تشخیص دهند. افراد و سازمان‌ها با تشخیص این سوگیری‌ها می‌توانند تصمیمات آگاهانه‌تری بگیرند و در نهایت نتایج مالی و کارایی بازار را بهبود بخشند.

در مورد اهمیت مالی رفتاری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. فهم بهتر رفتارهای مالی: دانش مالی رفتاری به ما کمک می‌کند تا رفتارهای مالی خود و دیگران را درک کنیم. این فهم می‌تواند به ما در اتخاذ تصمیمات مالی مناسب و جلوگیری از تصمیمات نادرست کمک کند.
2. مدیریت ریسک بهتر: دانش مالی رفتاری به ما نشان می‌دهد که چگونه انسان‌ها در مواجهه با ریسک‌های مالی عمل می‌کنند و چگونه می‌توانیم این ریسک‌ها را بهتر مدیریت کنیم.
3. جلوگیری از تصمیمات مالی نادرست: با شناخت اشتباهات معمولی در تصمیم‌گیری‌های مالی، ما می‌توانیم از انجام تصمیماتی که به مشکلات مالی منجر می‌شوند، جلوگیری کنیم.
4. بهبود تدابیر مالی: دانش مالی رفتاری به ما می‌آموزد که چگونه می‌توانیم جنبه مالی زندگی خود را بهبود ببخشیم و برای آینده مالی بهتری بپیش‌ برویم.
5. افزایش عملکرد سرمایه‌گذاری: با توجه به تأثیر عوامل رفتاری بر تصمیمات سرمایه‌گذاری، دانش مالی رفتاری می‌تواند به ما در انتخاب بهترین استراتژی‌های سرمایه‌گذاری کمک کند.

در کل، دانش مالی رفتاری به ما ابزارها و دیدگاه‌های مهمی در زمینه مالی ارائه می‌دهد که می‌تواند به ما در بهبود امور مالی شخصی و اجتماعی کمک کند و ما را از اشتباهات مالی محافظت کند.

مفاهیم اصلی مالی رفتاری

در ادامه، 10 مورد از مهمترین مفاهیم حوزه مالی رفتاری مطرح شده است.

عقلانیت محدود

عقلانیت محدود (Bounded Rationality) یعنی که افراد منابع شناختی، زمان و اطلاعات محدودی را برای گرفتن بهترین تصمیم دارند. در نتیجه افراد به میانبرهای ذهنی بسنده کرده تا روند پیچیده تصمیم‌گیری را ساده‌تر کنند.

میانبرهای ذهنی

افراد برای گرفتن تصمیم‌های سریع و نتیجه بخش از میانبرهای ذهنی (Heuristics) استفاده می‌کنند. اگرچه این میانبرها کمک کننده هستند، اما ممکن است به خطاهای سیستماتیک یا سوگیری در قضاوت منجر شوند.

نظریه چشم‌انداز

نظریه چشم‌انداز (Prospect Theory) می‌گوید احساس نارضایتی افراد زمانی که ضرر می‌کنند بیشتر از زمانی است که سود می‌کنند. براساس آن در هنگام سود کردن ریسک‌گریزی و در هنگام ضرر کردن ریسک‌پذیری آنها بیشتر می‌شود. براساس این نظریه تنفر انسان‌ها از ضرر کردن و تمایل به دوری از ضرر بیشتر از تمایل آنها به سود کردن است.

حسابداری ذهنی

ریچارد تیلر مفهوم حسابداری ذهنی (Mental accounting) را معرفی کرد و به تمایل افراد به دسته‌بندی و ارزیابی تراکنش‌های مالی در حساب‌های ذهنی جداگانه اشاره دارد که می‌تواند بر انتخاب‌های مالی و رفتار ریسک‌پذیری آنها تأثیر بگذارد. یعنی مانند یک حسابدار، حساب کتاب‌های خود را در ذهن انجام می‌دهند و برای هر کدام از این حساب کتاب‌ها تصمیم متفاوتی می‌گیرند.

مثلا فردی دو ماه پیش اتریوم خریده و قیمت آن امروز بالا رفته است. این فرد به جای اینکه دقیق محاسبه کند که واقعا چقدر سود کرده، به محاسبات ذهنی خودش بسنده می‌کند.

اطمینان بیش از حد یا اعتماد به نفس کاذب

اعتماد به نفس کاذب (Overconfidence) نوعی سوگیری شناختی است که باعث می‌شود افراد دانش، مهارت یا توانایی خود در پیش‌بینی نتایج آینده را بیشتر از آنچه که هست، تصور کنند. در امور مالی، اعتماد به نفس کاذب باعث تریدهای بیش از حد، تنوع و مدیریت ریسک ناکافی می‌شود.

سوگیری تأییدی

سوگیری تاییدی (Confirmation Bias) یعنی تمایل برای گشتن، تفسیر کردن و به خاطر سپردن اطلاعاتی که عقاید و باورهای قبلی فرد را تأیید و شواهد متناقض و خلاف آن را نادیده گرفته یا رد می‌کنند.

این سوگیری ممکن است باعث اشتباهات سرمایه‌گذاری شود، مانند اینکه فرد به پوزیشن از دست رفته با چنگ و دندان بچسبد یا پرچم‌های قرمز یا هشدارها را نادیده بگیرد.

اثر لنگر انداختن یا سوگیری لنگر

سوگیری لنگر (Anchoring) یعنی که افراد تمایل دارند به اولین اطلاعاتی که با آن مواجه می‌شوند بسیار تکیه کنند و براساس آن‌ها تصمیم بگیرند. در امور مالی این سوگیری به قیمت‌گذاری غیرمنطقی و گرفتن تصمیمات سرمایه‌گذاری براساس نقاط مرجع دلخواه منجر می‌شود.

زیان گریزی

زیان گریزی (Loss Aversion) به تمایل افراد برای اجتناب از ضرر و ترجیح آن به کسب سود اشاره می‌کند. این سوگیری باعث بروز رفتار ریسک‌گریزی در هنگام مواجه با سود بالقوه و ریسک‌جویی در هنگام مواجه با ضررهای احتمالی می‌شود.

رفتار گله‌ای یا حرکت گله‌ای

رفتار گله‌ای (Herding Behavior) یعنی که افراد تمایل دارند از اعمال یا باورهای اکثریت پیروی کنند، حتی اگر با قوه تشخیص آنها یا اطلاعات موجود در تضاد باشند. در امور مالی رفتار گله‌ای باعث حباب‌های بازار و سقوط یا ریزش می‌شود. رفتار گله‌ای به وفور در بازار رمزارزها و بورس مشاهده می‌شود.

تمرکز بر اطلاعات در دسترس یا خطای دسترس‌پذیری

در این سوگیری که Availability Bias نام دارد، افراد تمایل دارند که هنگام تصمیم‌گیری بر اطلاعات دم دست یا تجربیات اخیر تکیه کنند. این امر اغلب به ادراکات تحریف شده از احتمالات و ریسک‌ها منجر می‌شود.

انواع سوگیری‌های شناختی در تصمیم‌گیری‌های مالی

1. سوگیری نمایندگی

در سوگیری نمایندگی (Representativeness Bias) افراد تمایل دارند که احتمال وقوع یک رویداد یا صحت یک فرضیه را براساس شباهت آن به مقوله یا نمونه اولیه‌ای خاص قضاوت کنند. این سوگیری باعث می‌شود که افراد عملکرد یک سرمایه‌گذاری یا شرکت را براساس شباهت سطحی‌اش به سایر سرمایه‌گذاری‌ها یا شرکت‌های موفق اشتباه ارزیابی و برآورد کنند.

2. سوگیری محافظه‌کاری

افراد با سوگیری محافظه‌کاری (Conservatism Bias) تمایل دارند که کمتر به اطلاعات جدید واکنش نشان داده و حتی اگر شواهد موجود با باورها و پیش‌بینی‌های قبلی آنها متضاد باشد، باورها و پیش‌بینی‌های قبلی را حفظ کنند.

در تصمیم‌گیری مالی این سوگیری باعث کند عمل کردن در تغییر یا دستکاری استراتژی‌ها و سرمایه‌گذاری نکردن در فرصت‌های بازار می‌شود.

3. سوگیری بازنگری یا پس‌نگری

در سوگیری بازنگری (Hindsight Bias) فرد باور دارد که از قبل نتیجه را پیش‌بینی کرده و می‌دانسته و اکنون نتیجه طبق انتظارات او اتفاق افتاده است. این سوگیری می‌تواند درک فرد از عملکرد سرمایه‌گذاری خود را مخدوش کرده و به اعتماد به نفس بیش از حد یا کاذب در آینده منجر شود.

4. تازه‌گرایی یا تمرکز بر آخرین اطلاعات

در این سوگیری که Recency Bias نام دارد، فرد در هنگام تصمیم‌گیری بیش از حد بر اتفاقات یا داده‌های اخیر تأکید می‌کند. این سوگیری باعث می‌شود سرمایه‌گذاران حرکت اخیر بازار را دنبال کرده، به عملکرد کوتاه مدت بیش از حد واکنش نشان دهند و از فاندامنتال یا اصول طولانی مدت غافل شوند.

5. سوگیری خود خدمت‌گرایی

در Self-serving Bias فرد موفقیت‌ها را به توانایی‌ها و اعمال خود مربوط می‌داند و شکست‌ها را به عوامل بیرونی نسبت می‌دهد. این سوگیری باعث اعتماد به نفس کاذب، تخمین ریسک کمتر از حد واقعی آن و بی میلی برای قبول اشتباهات یا درس گرفتن از آن‌ها می‌شود.

6. اثر برخورداری یا اثر مالکیت

در اثر برخورداری (Endowment Effect) فرد زمانی که مالک یک دارایی است، ارزش آن را بیشتر از ارزش واقعی آن می‌داند ولی زمانی که آن دارایی را نداشته باشد چنین نیست. این سوگیری باعث می‌شود افراد به دارایی‌های با عملکرد ضعیف بچسبند یا هنگام فروش دارایی قیمتی بالاتر از ارزش آن را تقاضا کنند که به مدیریت غیربهینه پورتفوی منجر می‌شود.

7. پشیمانی‌گریزی

پشیمانی‌گریزی (Regret Aversion) باعث می‌شود که فرد تمایل پیدا کند که از تصمیم‌گیری‌هایی که ممکن است پشیمانی به بار آورند، اجتناب کند. در نتیجه افراد یا بیش از حد احتیاط می‌کنند یا از توده پیروی می‌کنند. این سوگیری به اقدام نکردن، فرصت‌های از دست رفته و رفتار گله‌ای منجر می‌شود.

8. اثر تمایل

در Disposition Effect سرمایه‌گذاران تمایل دارند که سرمایه گذاری‌های برنده را زودتر از موعد فروخته در حالی که زمانی طولانی سرمایه‌گذاری‌های زیان ده را نگه می‌دارند. این رفتار به خاطر تمایل به اجتناب از پشیمانی و اثرات زیان‌گریزی و حسابداری ذهنی است.

9. مغالطه قمارباز

در این سوگیری که Gambler’s Fallacy شناخته می‌شود، این اعتقاد وجود دارد که اتفاقات گذشته بر اتفاقات آتی اثر می‌گذارند، حتی اگر این اتفاقات مستقل و به هم مربوط نباشند. این اشتباه باعث می‌شود سرمایه‌گذاران براساس الگوهای مشاهده شده در داده‌های بازار یا قیمت سهام تصمیمات غیرمنطقی بگیرند.

انواع سوگیری‌های احساسی یا هیجانی در تصمیم‌گیری مالی

سوگیری‌های احساسی، تصمیم‌گیری‌های غیرمنطقی هستند که از احساسات و هیجاناتی مانند ترس، طمع یا امید ناشی شده‌اند به جای اینکه براساس اطلاعات یا تحلیل‌های بی طرفانه باشند. در ادامه، چند مورد از این سوگیری‌ها را با هم می‌خوانیم.

پاسخ بیش از حد و پاسخ کمتر از حد

در این سوگیری سرمایه‌گذاران یا بیش از حد یا کمتر از حد لازم به اطلاعات جدید واکنش نشان می‌دهند که منشأ آن احساسات و هیجانات است. پاسخ بیش از حد به حباب‌های بازار یا ریزش منجر می‌شود و پاسخ کمتر از حد به فرصت‌های از دست رفته یا تطبیق کند با شرایط در حال تغییر بازار ختم می‌شود.

خوشبینی بیش از حد و بدبینی

این دو سوگیری احساسی هستند که باعث می‌شوند افراد دیدگاه مثبت یا منفی غیرواقع بینانه راجع به اتفاقات آتی یا نتایج سرمایه‌گذاری داشته باشند. این سوگیری‌ها به ریسک‌پذیری بیش از حد، تنوع‌سازی ناکافی یا استفاده از استراتژی‌های بیش از حد محتاطانه ختم می‌شوند.

ترس و طمع

ترس و طمع احساساتی قوی هستند که بسیار بر گرفتن تصمیم مالی اثر می‌گذارند. احساس ترس باعث می‌شود که سرمایه‌گذاران از ریسک کردن دوری کنند، دارایی‌ها را زودتر از موعد مناسب فروخته و یا در فرصت‌های خوب بازار در حاشیه بمانند. طمع نیز باعث ریسک‌پذیری بیش از حد، ترید بیش از حد یا دنبال کردن روند یا ترندهای بازار می‌شود.

اثر ابتکاری

این سوگیری تمایل برای تصمیم گرفتن بر اساس واکنش‌های هیجانی یا احساسی به جای تحلیل یا اطلاعات بی طرفانه است. این سوگیری باعث تصمیم‌گیری‌های سرمایه‌گذاری غیرمعقولی می‌شود که ناشی از ترس، هیجان یا دلبستگی به دارایی‌ها یا شرکت‌های خاصی هستند.

هزینهٔ هدر رفته

این سوگیری، تمایل به ادامه سرمایه‌گذاری در یک پروژه یا دارایی براساس میزان منابع سرمایه‌گذاری شده قبلی است، به جای اینکه ارزش فعلی و آتی این سرمایه‌گذاری ارزیابی شود. این سوگیری باعث تصمیم‌های ضعیف سرمایه‌گذاری و بی میلی برای متوقف کردن ضرر در وقت ضرورت می‌شود.

سوگیری حفظ وضع موجود

در این سوگیری فرد تمایل دارد که امور جاری را حفظ کند، حتی اگر تغییر به نتایج بهتری منجر شود. این سوگیری باعث می‌شود سرمایه‌گذاران پورتفوی غیربهینه را حفظ کرده، در مقابل تغییر استراتژی‌های سرمایه‌گذاری خود مقاومت کرده یا فرصت‌های جدید را نادیده بگیرند.

ناهنجاری‌های بازار کدام‌اند؟

ناهنجاری‌های بازار را می‌توان الگوها یا تغییراتی دانست که از مدل‌های سنتی اقتصادی یا پیش‌بینی‌ها فاصله می‌گیرند و به تأثیر سوگیری‌های رفتاری نسبت داده می‌شوند.

مومنتوم

اثر مومنتوم یعنی که دارایی‌هایی که به تازگی عملکرد بالایی داشتند، به عملکرد بهتر خود و دارایی‌های کم بازده نیز به عملکرد ضعیف‌تر خود ادامه دهند. دلیل این ناهنجاری واکنش بیش از حد سرمایه‌گذاران، واکنش کمتر از حد به اطلاعات جدید و حرکت گله‌ای است.

اثر بازگشتی

اثر بازگشتی پدیده‌ای است که دارایی‌هایی که بازده یا زیان طولانی مدت بسیار زیاد ایجاد کرده بودند، طی زمان به میانگین عملکرد خود بازمی‌گردند. این ناهنجاری نتیجهٔ واکنش بیش از حد سرمایه‌گذاران به اتفاقات اخیر و اصلاح قیمت‌گذاری‌های اشتباه است.

ناهنجاری‌های تقویمی

ناهنجاری‌های تقویمی به دوره‌ها یا اتفاقات خاص تقویمی مربوط می‌شوند. در زیر به برخی از این ناهنجاری‌ها اشاره می‌کنیم.

• اثر ژانویه: تمایل سهام به خصوص سهام با ارزش بازار کوچک احتمال دارد که در ماه ژانویه نسبت به ماه‌های دیگر بازده بالاتری را تجربه کنند.
• اثر تعطیلات آخر هفته: در این پدیده سهام جمعه‌ها پایین‌تر و دوشنبه‌ها بالاتر است.
• اثر تعطیلات: در این اثر، قیمت سهام نزدیک تعطیلات یا طی هفته‌های معاملاتی کوتاه افزایش پیدا می‌کند.

سهام ارزشی و رشدی

سهام ارزشی، سهامی است که براساس فاندامنتال کمتر از حد ارزش‌گذاری شده است، در حالی که سهام رشدی پتانسیل رشد بالاتر از حد متوسط دارد. نظریه‌پردازان مالی رفتاری بیان می‌کنند که به خاطر واکنش بیش از حد سرمایه‌گذاران به اخبار منفی یا واکنش کمتر از حد به اخبار مثبت، سهام ارزشی از سهام رشدی بهتر عمل کرده که این امر باعث قیمت‌گذاری اشتباه می‌شود.

اثر اندازه

در این اثر، شرکت‌های کوچک‌تر در مقایسه با شرکت‌های بزرگ‌تر بازدهی با ریسک بالاتر را ایجاد می‌کنند. این ناهنجاری را می‌توان به دلیل سوگیری‌های رفتاری مانند بی توجهی سرمایه‌گذاران به سهام با مارکت کپ پایین و برآورد بیش از حد پتانسیل رشد سهام با مارکت کپ دانست.

رانش قیمت سهام پس از اطلاعیه‌های غیرمنتظره تعدیل سود

این مفهوم به تمایل قیمت سهام اشاره می‌کند که به رانش خود در جهت سود غیرمنتظره همچنان ادامه می‌دهد. حتی این رانش پس از واکنش اولیه بازار ادامه دارد. واکنش کمتر از حد سرمایه‌گذاران به اطلاعات جدید و گنجاندن تدریجی این اخبار در قیمت سهام را می‌توان دلیل این ناهنجاری دانست.

نقش ناهنجاری‌های بازار در مالی رفتاری چیست؟

ناهنجاری‌های بازار را می‌توان اسناد یا شواهد تأثیرات سوگیری رفتاری بر بازارهای مالی دانست که فرضیات بازار کارا و منطقی بودن در مدل‌های مالی سنتی را به چالش می‌کشند.

محققان و متخصصان با مطالعه این ناهنجاری‌ها می‌توانند تأثیر عوامل احساسی و شناختی را بر قیمت‌گذاری دارایی و تصمیم‌گیری در مورد سرمایه‌گذاری بهتر درک کنند.

ناهنجاری‌های بازار به تغییرات ناگهانی در قیمت‌ها و رفتارهای بازار اشاره دارند. این نوع تغییرات معمولاً ناشی از عوامل غیرمنتظره و ناگهانی هستند و می‌توانند تأثیرات عمیقی بر رفتارهای مالی افراد و سرمایه‌گذاران داشته باشند. در مالی رفتاری، نقش ناهنجاری‌های بازار بسیار مهم و جذاب است و برخی از نکات کلیدی در این زمینه عبارتند از:

1. تأثیرات روانی و تأثیر بر تصمیمات سرمایه‌گذاری: ناهنجاری‌های بازار معمولاً ترس و تردید در بازار ایجاد می‌کنند و سبب تغییر روحیه سرمایه‌گذاران می‌شوند. این ترس و تردید می‌تواند تصمیمات مالی نادرستی را ایجاد کنند و افراد را به تصمیم‌گیری‌های احتمالاً ناپایدار سوق دهند.
2. ایجاد فرصت‌های سودآور: ناهنجاری‌های بازار می‌توانند فرصت‌های سودآور برای سرمایه‌گذاران ایجاد کنند. افرادی که توانایی تشخیص ناهنجاری‌ها و بهره‌گیری از آن‌ها را داشته باشند، ممکن است به سود بیشتری دست پیدا کنند.
3. مطالعه و تحلیل ناهنجاری‌ها: برای متخصصان مالی و تحلیلگران، ناهنجاری‌های بازار می‌توانند منبع مهمی از داده‌ها و اطلاعات باشند. آن‌ها می‌توانند این تغییرات را مورد تجزیه و تحلیل قرار داده و درک عمیقی از بازار و رفتارهای مالی به دست آورند.

انگیزه‌های مالی رفتاری

این انگیزه‌ها می‌توانند به دو دسته اصلی تقسیم شوند: انگیزه‌های خودآگاه و انگیزه‌های ناخودآگاه.

انگیزه‌های خودآگاه شامل تأمین نیازهای اساسی مالی، کسب سود و دنبال کردن تصمیمات منطقی هستند. انگیزه‌های ناخودآگاه به تأثیرات ناشی از عوامل رفتاری و روانی در تصمیم‌گیری‌های مالی اشاره دارند و ممکن است به صورت نادرست تصمیم‌گیری‌ها را تحت تأثیر قرار دهند.

کاربردهای مالی رفتاری

• امور مالی شخصی و سرمایه‌گذاری: دانش مالی رفتاری به افراد کمک می‌کند که سوگیری‌های شناختی و احساسی خود را تشخیص داده و تصمیمات مالی بهتری بگیرند و نتیجه سرمایه‌گذاری‌ها بهبود یابد.
• امور مالی شرکتی: مدیران با شناخت سوگیری‌های رفتاری بهتر می‌توانند تصمیمات آگاهانه‌ای در رابطه با بودجه‌بندی سرمایه، مدیریت ریسک و ادغام و تملیک بگیرند.
• مدیریت پورتفوی: مدیران سبد می‌توانند اصول مالی رفتاری را برای ایجاد سبدی متنوع به کار گیرند و تحمل ریسک سرمایه‌گذار، زیان‌گریزی و سایر عوامل رفتاری را در نظر بگیرند.
• برنامه‌ریزی بازنشستگی: دانش مالی رفتاری به افراد کمک می‌کند که سوگیری‌ها را تشخیص داده و بر آنها غلبه کنند. به این دلیل که این سوگیری‌ها مانع پس انداز کردن به مقدار کافی، سرمایه‌گذاری عاقلانه و تصمیم‌گیری درست در رابطه با حقوق بازنشستگی و سنوات می‌شود.
• مدیریت ریسک: به کارگیری دانش مالی رفتاری حین مدیریت ریسک به سازمان‌ها و افراد کمک می‌کند که سوگیری‌هایی که به ریسک‌پذیری بیش از حد یا ناچیز شمردن ریسک‌های احتمالی منجر می‌شوند را تشخیص دهند.
• بازار کارا و قیمت‌گذاری: سرمایه‌گذاران، متخصصان مالی و سیاست‌گذاران با درک اثر سوگیری‌های رفتاری بر کارایی بازار و قیمت گذاری دارایی‌ها می‌توانند استراتژی‌هایی را ایجاد کنند که ناکارآمدی بازار را کاهش داده و ثبات کلی بازار را بهبود بخشند.
• اقتصاد رفتاری و سیاست‌گذاری عمومی: از دانش مالی رفتاری می‌توان در سیاست گذاری‌های عمومی مانند طراحی سیستم مستمری، ارتقای سواد مالی یا به کارگیری قوانین محافظت کننده از پیامدهای تصمیم غیرمنطقی استفاده کرد.

محدودیت‌های مالی رفتاری چیست؟

• تأکید بیش از حد بر سوگیری‌ها و غیرمنطقی بودن: منتقدان بر این باورند که مالی رفتاری در رواج و تأثیر سوگیری‌های شناختی و اثرات هیجانی مبالغه کرده و به دیدگاهی بیش از اندازه منفی راجع به توانایی تصمیم‌گیری انسان منجر می‌شود.
• دشواری در تعیین کمیت عوامل رفتاری: اندازه‌گیری اثرات سوگیری رفتاری بر تصمیم‌گیری مالی و نتایج آن در بازار ممکن است دشوار باشد.
• احتمال سوءاستفاده: امکان دارد متخصصان مالی یا سازمان‌هایی که به دنبال سواستفاده از سوگیری‌های شناختی و تمایلات عاطفی افراد به نفع خود هستند، از این بینش‌های مالی استفاده نادرست کنند.
• چالش‌های ادغام مالی رفتاری با مالی سنتی: ادغام بینش‌های مالی رفتاری با مدل‌های مالی سنتی ممکن است دشوار باشد، چون به ارزیابی مجدد فرضیات و توسعه ابزار و چهارچوب‌های جدید نیاز دارد.

سخن پایانی

مالی رفتاری یک دانش میان رشته‌ای است که نظریات روانشناسی را با نظریات مالی و اقتصادی ترکیب می‌کند تا تأثیر سوگیری‌های شناختی و احساسی بر تصمیم‌گیری مالی را درک کنیم.

افرادی که دچار سوگیری‌های شدید هستند و نمی‌توانند به درستی سرمایه‌گذاری‌های خود را مدیریت کنند، می‌توانند از روش‌های سرمایه‌گذاری غیرمستقیم استفاده کنند.

برای مثال، در بازار رمزارزها افراد می‌توانند از سبد ارز دیجیتال استفاده کنند. با این کار از پتانسیل کسب سود در این بازار استفاده می‌کنند؛ بدون اینکه دچار نگرانی و سوگیری‌های مالی شوند. آرامش بزرگترین آورده‌ی این سبدها برای سرمایه‌گذاران است.