در دنیای امور مالی، قراردادهای آپشن، ابزارهایی قوی هستند که انعطاف‌پذیری و فرصت‌های کسب سود را در اختیار سرمایه‌گذاران قرار می‌دهند. فرقی نمی‌کند که در سرمایه‌گذاری تازه کار باشید یا معامله کننده‌ای باتجربه، شناخت قرارداد آپشن برای راهیابی در مسیر پر پیچ و خم بازارهای مالی ضروری است. در این مقاله از سایت سرمایه گذاری ارز دیجیتال بینوست به سوال قرارداد آپشن چیست، پاسخ می‌دهیم.
خلاصه مقاله
- قرارداد آپشن به دارنده خود امکان می‌دهد با قیمتی از پیش تعیین شده و ظرف مدت زمان معینی دارایی مربوط به قرارداد را خرید و فروش کند.
- قرارداد آپشن در دو نوع اختیار خرید و اختیار فروش موجود است.
- با پایان زمان سررسید یا انقضای قرارداد، ارزش آن از بین می‌رود.
- انعطاف پذیری، لوریج یا اهرم و تنوع از مزایای قرارداد آپشن هستند.
- از معایب این قرارداد می‌توان به مدت زمان محدود و پیچیدگی آن اشاره کرد.
قرارداد آپشن چیست؟
قرارداد آپشن (Option Contract) نوعی مشتق مالی است که دارنده آن با خرید آن با قیمتی به نام پرمیوم حق دارد ولی مجبور نیست که دارایی را با قیمتی معین به نام قیمت اعمال و ظرف مدت زمان معینی به نام زمان سررسید خرید و فروش کند. این دارایی می‌تواند سهام، اوراق قرضه، کالا، ارز یا حتی سایر مشتقات باشد.
انواع قراردادهای آپشن
قراردادهای آپشن معمولاً در صرافی‌ها ترید می‌شوند که خریداران و فروشندگان در کنار هم هستند تا این قراردادها را خرید و فروش کنند. دو نوع آپشن به نام اختیار خرید یا call option و اختیار فروش یا put option وجود دارند.
- اختیار خرید (call option): اختیار خرید یا کال آپشن به دارنده آن حق می‌دهد که دارایی را با قیمت اعمال پیش از زمان سررسید بخرد. اگر قیمت دارایی از قیمت اعمال بیشتر شود، دارنده اختیار خرید می‌تواند از حق آپشن خود استفاده کرده و دارایی را با تخفیف بخرد.
- اختیار فروش (Put option): اختیار فروش یا پوت آپشن به دارنده آن حق می‌دهد که دارایی را به قیمت اعمال پیش از زمان سررسید بفروشد. اگر قیمت دارایی به زیر قیمت اعمال کاهش پیدا کند، دارنده اختیار فروش می‌تواند از آپشن خود بهره جسته و دارایی را با قیمتی بالاتر بفروشد.
قیمت قراردادهای آپشن تحت تأثیر عواملی مانند قیمت دارایی، قیمت اعمال، مدت زمان تا رسیدن به زمان سررسید و نوسانات بازار است. خریدار قرارداد call option یا اختیار خرید امید دارد که قیمت دارایی افزایش یافته تا بتواند با فروش آن با قیمت بالاتر سود کند. خریدار قرارداد put option یا اختیار فروش نیز امیدوار است که قیمت دارایی افت کند تا بتواند آن را با قیمت کمتر خریده و سود به دست آورد.
نحوه عملکرد قرارداد آپشن
برای توضیح نحوه عملکرد این قراردادها بهتر است برخی از مفاهیم را روشن‌تر توضیح دهیم. قیمت اعمال (strike price)، قیمتی است که خریدار انتخاب می‌کند با آن دارایی مربوط به قرارداد را پیش از به پایان رسیدن زمان سررسید بخرد یا بفروشد. اگر خریدار نخواهد از قرارداد تا زمان به پایان رسیدن سررسید استفاده کند، انقضای آپشن تمام شده و هیچ تراکنشی رخ نمی‌دهد. خریدار در ازای انعطاف‌پذیری قرارداد آپشن، پرمیوم یا هزینه‌ای را جلوتر برای قرارداد در ازای انعطاف‌پذیری ارائه شده توسط آن می‌پذیرد.
این هزینه در قیمت قرارداد آپشن گنجانده شده و بسیار به زمان پیش از انقضای قرارداد بستگی دارد. اگر زمان سررسید قرارداد بگذرد و خریدار از آن استفاده نکند، هزینه خرید قرارداد یا پرمیوم را نمی‌تواند بازگرداند. قراردادهای آپشن را می‌توان مانند سهام در صرافی‌های عمومی ترید نمود.
بیشتر بخوانید: صرافی ارز دیجیتال چیست
مزایای قرارداد آپشن
قرارداد آپشن چندین مزیت دارد که به صورت زیر هستند.
- ریسک محدود: خریداران قرارداد آپشن، ریسک محدودی دارند؛ زیرا تنها احتمال دارد که پول پرمیوم پرداخت شده بابت آپشن خود را از دست دهند. این امر می‌تواند در مقایسه با سایر انواع سرمایه‌گذاری‌ها که ضرر‌ها می‌توانند نامحدود بوده، سودآور باشد.
- لوریج: قراردادهای آپشن به سرمایه‌گذاران امکان می‌دهند بخش بزرگ‌تری از یک دارایی را با پیش پرداختی کمتر کنترل کنند و لوریج یا اهرم و پتانسیل بازده سود بیشتری را فراهم می‌کند.
- انعطاف‌پذیری: قراردادهای اختیار معامله یا آپشن از لحاظ استراتژی، انعطاف‌پذیری ارائه می‌دهند. این قراردادها می‌توانند برای سوداگری یا حدس وگمان، پوشش، درآمدزایی یا تطبیق ریسک بنابر اهداف و چشم انداز سرمایه‌گذار از بازار استفاده شوند.
- تنوع: قراردادهای آپشن می‌توانند برای تنوع بخشیدن به سبد سرمایه‌گذاری مورد استفاده قرار گرفته و ریسک کلی سبد را کاهش دهد.
- ارزش زمانی: قراردادهای آپشن یک تاریخ سررسید یا انقضا دارد که به این معناست از لحاظ زمانی ارزش دارند. این مدت زمان فرصت‌هایی را برای سود از طریق استراتژی‌هایی مانند خرید آپشن‌های کمتر قیمت‌گذاری شده یا فروش آپشن‌های بیش از حد قیمت‌گذاری شده را ارائه می‌دهد.
- مدیریت ریسک: قراردادهای آپشن می‌توانند به عنوان ابزاری برای مدیریت ریسک مخصوصا در بازارهای پرنوسان عمل کنند.
- لیکوئیدیتی یا نقدینگی: معمولا بازارهای آپشن نقدینگی بالایی داشته که به سرمایه‌گذاران امکان می‌دهند راحت و بدون اثر قیمتی قابل توجه به پوزیشن یا موقعیت معاملاتی وارد و از آن خارج شوند.
معایب قرارداد آپشن
قرارداد آپشن مانند هر موضوع دیگری در کنار مزایا، معایبی نیز دارد که به صورت زیر هستند.
- مدت زمان محدود: قراردادهای آپشن تاریخ انقضا دارند یعنی زمانشان محدود است. اگر قیمت دارایی پیش از زمان سررسید در جهت مورد انتظار حرکت نکند، آپشن می‌تواند بیهوده و به زیان برای دارنده آن منجر شود.
- فرسایش زمانی: به خاطر عنصر زمان، این قراردادها طی زمان ارزش خود را از دست داده و دچار فرسایش می‌شوند. حتی اگر قیمت دارایی تغییری نکند، زمان می‌تواند ارزش قرارداد را از بین ببرد.
- پیچیدگی: قرارداد آپشن می‌تواند پیچیده باشد، مخصوصا برای افراد تازه کار. شناخت استراتژی‌های مختلف، ریسک آنها و نحوه به کارگیری موثر آنها به شناخت پویایی‌های بازار نیاز دارد.
- احتمال از دست دادن پرمیوم: اگر حرکت قیمتی مورد نظر در زمان سررسید رخ ندهد، خریداران با احتمال از دست دادن کل پرمیوم رو به رو می‌شوند. این امر باعث ضرر 100 درصد در سرمایه‌گذاری می‌شود.
- ریسک بازار: ترید یا معامله آپشن مانند هر سرمایه‌گذاری دیگری با ریسک بازار همراه است. تغییر در شرایط بازار و سایر عوامل اقتصاد کلان می‌توانند بر ارزش قراردادهای آپشن اثر گذاشته و به زیان برای سرمایه‌گذاران منجر شوند.
سوالات متداول
پرمیوم، قیمتی است که خریدار به فروشنده بابت حق خرید یا فروش دارایی مربوط به قرارداد پرداخت می‌کند. نشان‌دهنده هزینه کلی قرارداد آپشن است.
این قرارداد براساس عواملی مانند قیمت دارایی مربوط به قرارداد، زمان سررسید، قیمت اعمال و نوسانات قیمت‌گذاری می‌شود.
لازم است تریدرها عواملی مانند اهداف خود از سرمایه‌گذاری، میزان تحمل ریسک، افق زمانی، نوسانات دارایی مورد نظر، زمان سررسید، قیمت اعمال و هزینه پرمیوم را در نظر بگیرند.
سخن پایانی
قراردادهای آپشن، ابزار‌های مالی چندمنظوره‌ای هستند که فرصت‌های منحصر به فردی را برای سود و مدیریت ریسک در اختیار سرمایه‌گذاران قرار می‌دهند. این قراردادها چه برای سوداگری، پوشش یا چه برای درآمدزایی استفاده شوند، شناخت آنها برای فعالیت در دنیای مالی ضروری است. سرمایه‌گذاران می‌توانند با شناخت اصول آپشن، بررسی استراتژی‌های مختلف و مدیریت ریسک‌های مربوطه از قدرت آپشن برای بهبود سبد خود و رسیدن به اهداف مالی استفاده کنند. البته برای این کار باید تحقیق کرده و به جای تصمیم‌گیری بر اساس احساسات، با آگاهی و دانش اقدام نمایند.
در این مقاله به سؤال قرارداد آپشن چیست، پاسخ دادیم. در صورتی که در این زمینه سؤال یا نظری دارید، لطفاً در بخش نظرات مطرح نمایید.