تاریخچه ارز دیجیتال؛ از آغازی ساده تا جهانی شدن

ارز دیجیتال یک دارایی دیجیتال است که به عنوان ابزاری برای معامله طراحی شده و با وعده غیرمتمرکزسازی، امنیت و آزادی اقتصادی دنیا را فرا گرفته است. عمر و مسیر ارزهای دیجیتال به اندازه چندین دهه و با نوآوری، چالش و فراز و فرودهای زیادی همراه بوده است.  در این مقاله از شرکت مدیریت رمزارزی بینوست، تاریخچه ارز دیجیتال را بررسی می‌کنیم.

تولد رمزارز پیش از به وجود آمدن بیت کوین و آغاز تاریخچه ارز دیجیتال

ریشه ارز‌های دیجیتال به دهه ۱۹۷۰ برمی گردد، یعنی زمانی که مفهوم ارز رمزنگاری شده به عنوان پاسخی به نیاز ارتباط امن و تراکنش در قلمروی دیجیتال پدیدار شد. رمزنگارانی مانند دیوید چام (David Chaum) زمینه‌ای را برای توسعه روش‌های رمزنگاری فراهم کردند که بعد‌ها زیربنایی برای ارز‌های دیجیتال شد.

کمک‌های چام به رمزارز، کشف یک فرمول بود و وی با استفاده از فناوری رمزنگاری موفق شد توکن‌های دیجیتال را بدون یک قدرت مرکزی به صورتی ایمن ارسال و دریافت کند. وی برای عملی کردن تئوری خود، یک ارز دیجیتال به نام eCash را از طریق شرکتش به نام DigiCash در دهه ۱۹۹۰ منتشر کرد.

اگرچه‌ ای کش (eCash) توجه شرکت‌هایی مانند مایکرؤسافت را به خود جلب کرد، شرکت دیجی کش در سال ۱۹۹۸ با کمبود بودجه رو به رو شد. بسیاری از توسعه‌دهندگان با الهام از‌ایده چام سعی کردند توکنی دیجیتال را پدید آورند که ثبات قیمتی مشابه طلا داشته باشد.

به عنوان نمونه توکن‌های دیجیتالی مانند EGold و Bit Gold در اواخر دهه ۱۹۹۰ پدید آمدند. اگرچه این توکن‌ها موفق نبودند؛ ساتوشی ناکاموتو، مخترع بیت کوین را تحت تأثیر قرار دادند تا از ویژگی‌های طلا به ویژه کمیاب بودن آن در هنگام توسعه بیت کوین الگوبرداری کند.

ساتوشی ناکاموتو و بیت کوین (2010-2008)

در سال ۲۰۰۸، ساتوشی ناکاموتو وایت پیپر معروفی به نام “بیت کوین: یک سیستم نقدی الکترونیک همتا به همتا” منتشر و طرحی را برای ارز همتا به همتا مبتنی بر اینترنت ارائه کرد. ناکاموتو با بهره‌گیری از توکن‌های قبلی الهام گرفته شده از طلا برای بیت کوین، عرضه کمیاب ۲۱ میلیون بیت کوین را مطرح کرد.

این ارز‌ها از مکانیسم اجماعی به نام اثبات کار به این منظور استفاده می‌کردند که اعتبار تراکنش‌ها در شبکه بیت کوین را بررسی نمایند. جالب اینجاست که این سیستم تأیید جدید با یک پروژه شکست خورده دهه نود به نام hashcash معرفی شد که هدفش کاهش‌ایمیل‌های هرزنامه یا اسپم بود.

اثبات کار رایانه‌ها را وادار می‌کند یک پازل الگوریتمی را حل کنند تا تراکنش‌ها در یک بلاکچین ارسال شوند. این بلاکچین همه تراکنش‌های شبکه را در خود ثبت کرده و به صورت عمومی قابل مشاهده است. ماینر‌ها برای بررسی و تأیید بلاک‌ها، بیت کوین به عنوان پاداش دریافت می‌کنند. این پاداش‌ها هر چهارسال یک بار نصف شده و این امر تا زمانی که تعداد بیت کوین‌های موجود به ۲۱ میلیون برسد، ادامه پیدا می‌کند.

ناکاموتو اولین بلاک بیت کوین را در اوایل ۲۰۰۹ استخراج کرد و نخستین تراکنش موفق بیت کوین را برای هال فینی توسعه دهنده بیت کوین فرستاد. یک سال بعد برنامه‌نویسی به نام لازلو هانیک اولین خرید تاریخی را با بیت کوین انجام داد و برای پیتزا‌های پاپا جان (Papa John) ده هزار بیت کوین پرداخت کرد. علاقمندان رمزارز هنوز این رویداد را با نام روز پیتزای بیت کوین در ۲۲ مه جشن می‌گیرند.

اگرچه این پیشرفت‌ها برای کسانی که در فضای رمزنگاری بودند، هیجان‌انگیز بود؛ اما زیاد توجهات را به خود جلب نکرد. صرافی‌های بزرگ ارز دیجیتال وجود نداشتند و اطلاعات مربوط به بیت کوین به آرامی از طریق اینترنت منتشر می‌شدند.

شروع استخراج بیت کوین (2009)

در اوایل سال ۲۰۰۹، نرم‌افزار بیت کوین برای نخستین بار در دسترس عموم قرار گرفت. ساتوشی ناکاموتو ۵۰ بیت کوین نخست را استخراج و ماینینگ بیت کوین را راه‌اندازی کرد. در آن زمان تنها تیم کوچکی از برنامه‌نویسان و علاقمندان در توسعه اختراعی شرکت کردند که عده انگشت شماری انتظار داشتند روزی فناوری پیشگام خواهد شد.

اولین تراکنش‌ها (2010)

در اولین سال به وجود آمدن بیت کوین، دادن هر گونه ارزش به آن واقع‌گرایانه نبود. گاوین آندرسن ده هزار بیت کوین را با ۵۰ دلار خرید و وب سایتی به نام Bitcoin Faucet ایجاد کرد که در آن جهت سرگرمی بیت کوین اهدا می‌کرد. پس از وی نیز لازلو هانیک با ۱۰ هزار بیت کوین دو پیتزا خرید که اولین تراکنش رمزارزی محسوب می‌شود. پیتزا‌هایی که بسیار گران درآمدند اما لازلو هیچ وقت از این تصمیم پشیمان نشد و براین باور است که گامی مهم در رشد اکوسیستم رمزارزی بود.

در دسامبر ۲۰۱۰، ساتوشی ناکاموتو آخرین پیغام عمومی خود را در انجمن گفتگوی محبوبی به نام bitcointalk فرستاد. او طی این پست در مورد اندک جزئیات آخرین نسخه نرم‌افزار بیت کوین نوشت. پس از آن از طریق‌ایمیل با برخی از برنامه‌نویسان در تماس ماند، اما از‌آوریل ۲۰۱۱ هیچ اثری از او نیست.

متولد شدن رمزارزهای جدید (2011)

پس از موفقیت بیت کوین، ‌ایده ارز‌های دیجیتال غیرمتمرکز آرام آرام توجهات را به خود معطوف کرد. در نتیجه اولین ارز‌های دیگر به وجود آمدند. از آنجایی که هدف این ارز‌ها جایگزین شدن بیت کوین یا تکمیل ویژگی‌های آن بود، آلت کوین یا کوین‌های راه چاره نام گرفتند. بیشتر آلت کوین‌ها نسبت به پروتکل اصلی بیت کوین، ویژگی‌هایی مانند سرعت بیشتر، ناشناس بودن و غیره را ارائه می‌دهند.
لایت کوین جزء نخستین آلت کوین‌ها بود که در مقایسه با طلای بیت کوین آن را گاهی نقره می‌خوانند. در حال حاضر هزاران رمزارز وجود دارند.

اولین حباب بزرگ (2013)

در ژانویه ۲۰۱۳، قیمت یک بیت کوین برای اولین بار از ۱۰۰۰ دلار فراتر رفت. نقطه عطف مهمی بود؛ حتی با اینکه قیمت پس از آن سریع سقوط کرد و پیش از اینکه دوباره موفق شود از مرز ۱۰۰۰ دلار عبور کند، دو سال قیمتش راکد بود.

برخی از پذیرندگان اولیه در طول رکود قیمت متحمل ضرر‌های زیادی شدند که این امر فشار منفی زیادی را برای بیت کوین به وجود آورد. اخبار زیادی در این زمینه نوشته شدند و بسیاری از افراد برای نخستین بار با شنیدن این ثروت‌های از دست رفته از وجود رمزارز آگاه شدند. بازار کریپتو به آرامی رشد کرد و معلوم نبود که چند آلت کوین باقی خواهند ماند. بسیاری از آن‌ها پابرجا نماندند.

بزرگترین صرافی بیت کوین به نام Mt.Gox در سال 2014

بزرگترین صرافی رمزارزی این بازار، وب سایتی به نام Mt. Gox بود که در ژانویه ۲۰۱۴ هک شد. هکر‌ها ۸۵۰ هزار بیت کوین را به سرقت بردند. هنوز هم معلوم نیست چه کسی مسئول بزرگترین سرقت در تاریخ رمزارز بود. منتقدان بیان کردند که رمزارز‌ها چون ناشناس و غیرمتمرکز عمل می‌کنند، تعجب‌آور نیست که هک شوند و بتوان رد هکر‌ها را دنبال کرد.

در نوامبر ۲۰۱۴، بنیانگذار وب سایت رمزنگاری Silk Road به حبس ابد محکوم شد، زیرا مواد مخدر نزدیک به ۷۰ درصد از محصولات فروخته شده از طریق وب سایت وی را تشکیل می‌داد که برای فروش به مشتریان ناشناس به بیت کوین متکی بود.

اتریوم و شکوفایی آلت کوین (2015)

پروژه اتریوم در سال ۲۰۱۵ راه‌اندازی شد و نام ویتالیک بوترین از آن زمان بر سر زبان‌ها افتاد. برخی از افراد آن را اولین استفاده واقعی از‌ایده‌های پشت بیت کوین می‌دانند. اتریوم قرارداد‌های هوشمند را معرفی کرد که فناوری بود برای اینکه بلاکچین علاوه بر وجوه رمزارزی، هاست یا میزبان برنامه‌های نرم‌افزاری نیز شود. قرارداد‌های هوشمند توسعه برنامه‌های پیچیده و مفید را در امور اقتصادی و سایر حوزه‌ها امکان‌پذیر کردند.

علاوه بر قرارداد‌های هوشمند، اتریوم مفهوم هاست و میزبانی چندین رمزارز را پایه‌گذاری کرد. اگرچه اتریوم، رمزارز خود به نام اتر را داشت؛ پروژه‌های بی‌شماری مربوط به توکن‌های جدید در بلاکچین اتریوم پیاده‌سازی شدند. قرارداد‌های هوشمند و ارز‌های سفارشی، معجونی قدرتمند برای توسعه‌دهندگان و کارآفرینان بلندپرواز بودند.

سیل عرضه‌های اولیه (2016)

محبوبیت اتریوم با پدید آمدن پروژه‌هایی اوج گرفت که بودجه استارتاپ‌ها از طریق سرمایه‌گذاری جمعی به دست آمد. به ویژه عرضه‌های اولیه‌ای که در آن‌ها توکن‌های جدید مانند سهام به سرمایه‌گذاران ارائه شدند.

افراد کوین‌ها را به عنوان سرمایه‌گذاری یا برای حمایت از پروژه ایجاد‌کننده کوین خریداری کردند. برخی از این عرضه اولیه‌ها عملکرد ضعیفی داشتند، برخی باعث افزایش ثروت شده، برخی نیز طرح‌های پانزی از آب درآمدند و برخی نیز زمینه را برای خدمات و محصولات نوآورانه و مفید مهیا کردند.

رسیدن قیمت بیت کوین به 20 هزار دلار (2017)

شمار صرافی‌ها و پلتفرم‌های ترید عمومی به تدریج افزایش یافت و خرید و فروش رمزارز‌ها آسان‌تر شد. انفجار عرضه‌های اولیه نیز شدت یافت. همه این عوامل به رشد سریع این اکوسیستم کمک کردند. این فناوری جوان سود‌های زیادی را وعده داد و ارزش کل بازار رمزارز‌ها با آغاز ۲۰۱۸ از ۸۰۰ میلیارد دلار فراتر رفت. در آن زمان اگر می‌خواستید شرکتی جدید را به ثبت برسانید، فقط کافی بود که رمزارز یا بلاکچین را در بخشی از نام آن می‌گنجاندید.

بازگشت به حقیقت (2018)

رشد بازار ناپایدار بود، بنابراین حباب قیمت‌ها ترکید و قیمت‌ها یک پله کاهش داشتند. پروژه‌های زیادی نابود شدند، زیرا ضعیف یا بسیار بلندپروازانه بودند.

حل مشکلات واقعی (از 2019 تاکنون)

پروژه‌هایی که از سال ۲۰۱۸ تاکنون توانستند از مهلکه نجات پیدا کنند، یک نکته مشترک دارند. به مسائل واقعی می‌پردازند و با استفاده از قدرت فناوری بلاکچین و رمزارز‌ها خدمات مفید جدیدی را ارائه می‌دهند. در حال حاضر سرمایه‌گذاران به جای سرمایه‌گذاری صرف در رمزارز‌ها براساس مفید بودن آن‌ها در خرید و فرشو روزانه به تجزیه و تحلیل طرح‌های استارتاپی رمزارز می‌پردازند. پروژه‌های رمزارزی امروزه در قمار، بازی‌های ویدئویی، ورزش، مدیریت هویت، امور مالی و سایر صنایع یافت می‌شوند.
متخصصان رمزارزی کنونی خدمات و محصولات جدیدی را ارائه می‌دهند که بدون بلاکچین هرکز به وجود نمی‌آمدند.

سوالات متداول

سخن پایانی
دنیا رو به ارتباطات و دیجیتالی شدن می‌رود و رمزارز‌ها نقش مهمی را در اعطای خودمختاری مالی به هر فردی در این سیاره ایفا می‌کنند. بیت کوین و سایر رمزارز‌ها، آینده پول را نشان می‌دهند و اخیراً بسیاری در این نظر توافق دارند که نظام مالی جهانی را به صورت کامل تغییر خواهند داد. حدود ۲ میلیارد نفر در سراسر جهان وجود دارند که به نظام بانکداری دسترسی ندارند. رمزارز‌ها این امکان را برای آن‌ها فراهم می‌کنند که در امور مالی در سطح جهانی فعالیت کنند.

این فرصتی است که زندگی همه ما در سراسر جهان را تغییر خواهد داد. در این مقاله تاریخچه ارز دیجیتال را بررسی کردیم. اگر در این زمینه نظر یا سؤالی دارید، لطفاً در بخش نظرات مطرح کنید.