اتمیک سواپ (Atomic swap) یا مبادله اتمی چیست؟

در این مقاله از شرکت مدیریت دارایی ارز دیجیتال بینوست به مفهوم اتمیک سواپ چیست می‌پردازیم و آن را توضیح می‌دهیم. با ما همراه باشید.

اتمیک سواپ چیست؟

اتمیک سواپ، تبادل رمزارزهای بلاکچین‌های مختلف است. این تبادل بدون واسطه انجام می‌شود و هدف حذف واسطه‌های متمرکزی مانند صرافی‌های قانونگذاری شده و دادن کنترل کامل به دست دارندگان توکن است.

واژه اتمیک در اینجا از حالت اتمیک وام گرفته شده است یعنی که یا رخ می‌دهد یا رخ نمی‌دهد. بنابراین به تراکنش رمزارزها اشاره می‌کند که یا تراکنش صورت می‌گیرد یا انجام نمی‌شود.

بیشتر کیف پول‌ها و بلاکچین‌های اتمیک از قراردادهای هوشمند استفاده می‌کنند. قراردادهای هوشمند برنامه‌هایی در بلاکچین هستند که پس از رعایت و محقق شدن شرایطی خاص اجرا می‌شوند. شرایط همان بندهایی هستند که طرفین پیش از انجام تراکنش در مورد آنها توافق کرده‌اند. قرارداد هوشمند مانع می‌شود که یکی از طرفین رمزارزها را سرقت کند.

توضیح بیشتر اتمیک سواپ

هر رمزارز توسط بلاکچینی معین پشتیبانی می‌شود و بلاکچین به گونه‌ای طراحی شده که تراکنش‌های توکن‌های خاصی را قبول می‌کند. به عنوان نمونه بیت کوین و اتر (همان اتریوم) بلاکچین‌های خاص خود را دارند. به راحتی نمی‌توانید این دو رمزارز را به هم تبدیل کنید. یا باید ابتدا هر کدام را به ارز فیات تبدیل کرده و بعد با آن رمزارز دیگری را بخرید یا اینکه هر کدام از آنها را به رمزارزهای دیگر تبدیل کرده و مبادلاتی انجام دهید تا به دیگری دست یابید. اتمیک سواپ باعث می‌شود که طی تنها یک‌ ترید یا معامله، توکن‌های بلاکچین‌های مختلف را با هم مبادله کنید.

صرافی‌های غیرمتمرکز می‌توانند اتمیک سواپ‌ها یا مبادلات اتمی را برای شما انجام دهند. نهادی متمرکز این صرافی‌ها را قانونگذاری نمی‌کند و پلتفرمی است که بدون شخص ثالث در آن می‌توانید ترید کنید.

تاریخچه اتمیک سواپ

اتمیک سواپ پس از پدیدار شدن آلتکوین‌ها شکل گرفت. با پدید آمدن آلتکوین‌ها دارندگان رمزارزها علاقه‌مند بودند که سرمایه خود را بین کوین‌ها جا به جا کنند. اولین مبادله توکن در سال 2017 و بین لایت کوین و دیکرد انجام شد.

از آن زمان استارتاپ‌ها و صرافی‌های غیرمتمرکز سواپ یا تبادل را به کار گرفته و امکاناتی را در اختیار کاربران قرار داده‌اند. لایتنینگ لب (Lightning Lab) یکی از این استارتاپ‌ها است. برخی از کیف پول‌ها هم قابلیت اتمیک سواپ را در خود گنجانده‌اند. لیکوالیتی (Liquality) کیف پولی طراحی کرده است که بیت کوین، اتریوم و سایر کوین‌ها را می‌توان سواپ یا مبادله کرد.

روند اتمیک سواپ

در اتمیک سواپ دو دارندهٔ توکن راجع به تبادل توکن‌های خود توافق می‌کنند. قرارداد هوشمند پس از توافق بین آنها، تراکنش را انجام می‌دهد. تراکنش در بلاکچین ذخیره شده و نودهای شبکه آن را اعتبارسنجی می‌کنند. پس از آن بلاکی جدید برای تراکنش بعدی باز می‌شود.

تراکنش انجام شده را نمی‌توان دوباره برگرداند. اگر طرفین می‌خواهند توکن‌ها را برگردانده و دوباره آنها را ترید و معامله کنند، باید دوباره به توافق برسند.

در اتمیک سواپ از قرارداد هش با محدودیت زمانی (HTLC) استفاده می‌شود تا تبادل توکن‌ها به صورت اتوماتیک انجام شود. از نامش پیداست که این قرارداد هوشمند که بین طرفین منعقد می‌شود، محدودیت زمانی دارد و طی آن هش رمزنگاری شده تولید می‌شود.

تابع هش رمزنگاری نوعی الگوریتم است که داده‌های با طول‌های متغیر مانند آدرس کیف پول فرد و اطلاعات تراکنش را به یک عدد هگزادسیمال با طولی ثابت تبدیل می‌کند. این عددی که تولید می‌شود را هش می‌گویند.

قرارداد هش با محدودیت زمانی از طرفین می‌خواهد که رسید وجوه را در یک بازه زمانی مشخص تأیید کنند. اگر یکی از طرفین نتواند در موعد مقرر تراکنش را تأیید کند، انجام آن لغو شده و وجوه استرداد می‌شوند.

نمونه‌ای از اتمیک سواپ

مراحل تبدیل اتریوم به بیت کوین را طی اتمیک سواپ بررسی می‌کنیم.

• یک قرارداد هوشمند HTLC را ایجاد کرده، اتریوم را برداشت کرده و قرارداد را برای فرد مقابلی که بیت کوین دارد، می‌فرستید.
• طرف مقابل تأیید می‌کند که سپرده اتریوم درست است و بیت کوین خود را در قرارداد هوشمند سپرده گذاری می‌کند.
• بعد از قفل شدن بیت کوین در قرارداد، شما بیت کوین او را می‌توانید دریافت کنید و وی نیز اتریوم شما را دریافت کند.
• اگر شما یا طرف مقابل نتوانید طی بازه‌ای معین وجوه را تأیید کنید، تراکنش لغو می‌شود. در این صورت اتریوم شما و بیت کوین طرف مقابل عودت داده می‌شوند.

مزایای اتمیک سواپ چیست؟

یکی از مهمترین مزایای اتمیک سواپ امنیت است. لازم نیست که طرفین در هر مرحله از آن از کلید خصوصی استفاده کنند. اتمیک سواپ در مقابل رفتار مشکوک محافظت می‌شود یعنی که ناممکن است کاربرانی که اتمیک سواپ انجام می‌دهند، کلاهبرداری کنند. طرفین باید در بازه زمانی معینی انجام ترید را قبول یا رد کنند. دلیل این محدودیت زمانی انجام اتمیک سواپ به کمک هش و قرارداد HTLC است.

در اتمیک سواپ دارندگان رمزارز می‌توانند با کنترل مستقیم بر رمزارزهای خود ترید کنند. هر دوی معامله کنندگان باید تراکنش را تأیید کنند. یکی دیگر از مزایای مهم اتمیک سواپ سریع‌تر بودن، مقرون به صرفگی و انعطاف‌پذیری آن بدون متحمل شدن کمیسیون و سایر هزینه‌هاست.

همچنین اتمیک سواپ ماهیتی غیرمتمرکز دارد. تراکنش‌ها بدون نیاز به پلتفرمی متمرکز یا شخص ثالث به صورت مخفی انجام می‌شوند.

معایب اتمیک سواپ

همهٔ ارزها را نمی‌توان با اتمیک سواپ مبادله کرد. همچنین مبادله بین رمزارزها و پول فیات را آسان‌تر نمی‌کند.

آیا همه رمزارزها از اتمیک سواپ پشتیبانی می‌کنند؟

اتمیک سواپ بین رمزارزهایی ممکن است که از الگوریتم هش رمزنگاری یکسانی استفاده می‌کنند. برای انجام اتمیک سواپ هردو رمزارز باید الگوریتم هش یکسانی را به اشتراک بگذارند. به علاوه رمزارزها برای سواپ از کانال‌های پرداختی مانند شبکه لایتنینگ استفاده می‌کنند.

آیا اتمیک سواپ گران تمام می‌شود؟

خود اتمیک سواپ کارمزدی ندارد، مگر اینکه بلاکچین کارمزد داشته باشد.

چگونه اتمیک سواپ را انجام دهم؟

با کمک کیف پول‌های ارز دیجیتال و قرارداد هش با محدودیت زمانی (HTLC) می‌توان اتمیک سواپ انجام داد. در واقعیت تعداد محدودی کیف پول و صرافی غیرمتمرکز برای انجام چنین کاری وجود دارند.

اتمیک سواپ میان زنجیره‌ای چیست؟

اتمیک سواپ‌های میان زنجیره‌ای، مبادلات رمزارزی یا تریدهایی هستند که بین رمزارزهایی با بلاکچین‌های متفاوت و مجزا صورت می‌گیرند.

سخن پایانی

اتمیک سواپ نوعی ‌ترید است که نیاز به واسطه‌ها را از بین می‌برد و امکان انجام تراکنش به صورت پنهان بین طرفین را فراهم می‌کند. اگر سوالی در این زمینه دارید، لطفاً در بخش نظرات مطرح کنید.