فناوری بلاکچین با ارائه سیستم شفاف وغیرمتمرکز، در صنایع مختلف تحول ایجاد کرده است. یکی از مفاهیم اصلی که در دنیای بلاکچین رخ داده، فورک ارز دیجیتال است. فورک نقش مهمی در توسعه و تکامل شبکه‌های بلاکچین ایفا می‌کند و درک آن برای هر کسی که به این فناوری نوآورانه علاقمند است، مهم است.
آنچه در این مقاله می‌خوانید
خلاصه مقاله
- فورک پس از تغییر پروتکل زیرساخت بلاکچین رخ می‌دهد.
- از انواع فورک می‌توان به فورک تصادفی و فورک عمدی اشاره کرد.
- در هاردفورک، کدهای بلاکچین به روز شده و به دو زنجیره تقسیم می‌شود.
- در سافت فورک، نیازی به به روزرسانی نرم افزاری نیست.
- رفع مشکلات امنیتی یکی از دلایل اتفاق افتادن فورک است.
فورک ارز دیجیتال چیست؟
فورک بلاکچین و ارز دیجیتال زمانی اتفاق می‌افتد که پروتکل زیرساختی بلاکچین تغییر می‌کند و ویژگی‌های جدید و به روزسانی‌ها در بلاکچین صورت می‌گیرند تا به نفع کاربران و جامعه باشد. تصور کنید که بلاکچین به دو قسمت تقسیم می‌شود.
انواع فورک
فورک‌های بلاکچین عمدی یا تصادفی هستند.
فورک تصادفی
فورک تصادفی زمانی رخ می‌دهد که دو یا چند نود یک بلوک تراکنش را تأیید کرده و با اضافه کردن آن به بلاکچین یک انشعاب دیگر به زنجیره اصلی اضافه می‌کند.
فورک عمدی
فورک عمدی دو گونه است یعنی سافت فورک و هارد فورک که با هم تفاوت‌های ظریفی دارند. این نوع فورک بلاکچین زمانی رخ می‌دهد که بلاکچین به دو بخش تقسیم و به خاطر توافق یا اختلاف بین افراد شبکه بر سر تغییراتی مانند نوع مکانیسم اجماع و اندازه بلوک به دو زنجیره مجزا تبدیل می‌شود. زنجیره دوم رمزارزی جدید و پروتکل بلاکچینی برای حاکمیت شبکه ایجاد می‌کند.
هارد فورک چیست؟
هارد فورک زمانی رخ می‌دهد که پروتکل یا کدهای بلاکچین به روزرسانی می‌شوند که درنتیجه لازم است نودهای شبکه، نرم‌افزار خود را به طور کامل به روزرسانی کنند. این امر به دو زنجیره منجر می‌شود که زنجیره اول، قوانین بلاکچین اصلی را دنبال می‌کند و زنجیره دیگر قوانین جدیدی را دنبال می‌کند. این نوع فورک را سازگاری رو به عقب (backward-incompatible) می‌گویند، زیرا نودها نمی‌توانند در ولیدیت یا تأیید تراکنش‌های جدید در زنجیره‌های جدید شرکت کنند.
بیشتر اوقات هاردفورک دائمی است و افراد حاضر در شبکه که از قوانین قدیمی پیروی می‌کنند، هیچگاه از قانون جدید تبعیت نخواهند کرد و بالعکس. وقتی این اتفاق رخ می‌دهد، هردو زنجیره رمزارز خود را خواهند داشت و یکی از نمونه‌ها بیت کوین است که بیت کوین (BTC) و بیت‌کوین کش (BCH) را ایجاد کرد.
نودهایی که پروتکل به روزرسانی شده و جدید را اجرا می‌کنند، تنها بلوک‌های به روزرسانی شده اخیر را تأیید می‌کنند و نودهای پروتکل قدیمی تنها می‌توانند بلوک‌های قدیمی را وریفای یا تأیید نمایند.
سافت فورک چیست؟
سافت فورک به اندازه هاردفورک سفت و سخت نیست. آنها را معمولاً به فوروارد کامپتیبل (forward-compatible) می‌شناسند، زیرا نودها می‌توانند بدون لزوم به روزرسانی نرم افزارشان، بلوک‌های جدید و قدیم را تأیید کنند. این کار را همچون به روزرسانی سیستم عامل تلفن همراه یا رایانه در نظر بگیرید. بعد از این به روزرسانی، کاربرانی که از سیستم عامل به روز شده استفاده می‌کنند، نمی‌توانند برنامه‌های مدل قبلی را به کار ببرند. و کاربرانی که سیستم عامل خود را هنوز به روزرسانی نکردند، قادر خواهند بود که از این برنامه‌ها استفاده کنند.
یکی از نمونه‌های سافت فورک، آپگرید سگویت (SegWit) بیت کوین است که در سال 2015 انجام شد. این به روزرسانی یا آپگرید، اندازه بلوک بیت کوین را بهبود بخشید، کارمزدها را کاهش و سرعت تراکنش را افزایش داد.
نمونه دیگر برجسته سافت فورک، کاهش ظرفیت بلوک بیت کوین را شامل می‌شود که در ابتدا تا 1 مگابایت بود. یکی دیگر از نمونه‌ها، استفاده از هش pay-to-script در شبکه بیت کوین بود که به فرستنده بیت کوین اجازه می‌داد دستورالعمل‌های خاصی را بگذارد که قبل از اینکه فرستنده به بیت کوین دسترسی پیدا کند، باید آنها را انجام دهد.
بیشتر بخوانید: سافت فورک و هارد فورک چیست
چرا فورک اتفاق می‌افتد؟
چندین دلیل برای اتفاق افتادن فورک ارز دیجیتال وجود دارند. در کل هدف اصلی این است که شبکه بهتر شود. در زیر دلایل رخ دادن فورک را بررسی می‌کنیم.
رفع مشکلات امنیتی
یکی از دلایل اصلی که جامعه بلاکچین فورک را به کار می‌برد، همین است. لازم است بلاکچین با به روزرسانی پروتکل موجود، بهتر شود و قوانین جدید سیستم را ایمن کنند.
برگشت تراکنش
در بعضی از موارد متخلفین می‌توانند پروتکل بلاکچین را هک کنند که در این صورت وجوه موجود در زنجیره به کیف پول هکر منقل می‌شوند. در چنین حالتی جامعه بلاکچین می‌تواند دور هم جمع شود و در صورتی که به اجماع و توافق برسند، تراکنش را برگرداند. این امر در یکی از سازمان‌های خودگردان در سال 2016 اتفاق افتاده است.
به روزرسانی بلاکچین
یکی از رایج‌ترین دلایل برای فورک بلاکچین است. این امر برای اضافه کردن کاربردهای جدید به کار می‌رود تا از کاربردهای قبلی پشتیبانی کند و بلاکچین را با کاربردهای بیشتر بهبود دهد.
حل اختلاف جامعه
دلیل دیگر برای فورک بلاکچین این است که جامعه در مورد قوانین و دستورالعمل‌های خاصی که پیشنهاد شده یا در حال حاضر وجود دارند، توافق ندارند. وقتی یکی از این موارد اتفاق می افتد، بلاکچین به دو بخش تقسیم می‌شود و هر زنجیره به صورت مستقل عمل می‌کند.
بیشتر بخوانید: امنیت بلاکچین
تأثیر فورک روی قیمت ارزهای دیجیتال
تأثیر فورک بر قیمت رمزارز می‌تواند بسته به عوامل مختلف فرق کند از جمله نوع فورک، احساسات جامعه و پویایی بازار. موارد زیر جزو تأثیرات فورک بر قیمت رمزارزها هستند.
نوسان قیمت
بعد از فورک رمزارز معمولاً فعالیت ترید و نوسان قیمت زیاد می‌شوند. تریدرها ممکن است به امید دریافت توکن‌های جدید بعد از فورک، رمزارز بخرند یا برای کاهش ریسک آنها را بفروشند. این موضوع باعث نوسانات قیمتی کوتاه مدت می‌شود.
بیشتر بخوانید: عوامل موثر بر قیمت بیت کوین
تقسیم ارزش
بعد از هاردفورک و به وجود آمدن رمزارز جدید، ارزش کلی رمزارز اصلی معمولاً بین کوین‌های جدید و قدیمی تقسیم می‌شود. این امر به رقیق شدن ارزش منجر شده و بدین معناست که قیمت کوین اصلی ممکن است به خاطر انتقال ارزش به کوین جدید کاهش پیدا کند.
احساسات بازار
احساسات جامعه رمزارز نقش مهمی ایفا می‌کند. اگر جامعه از فورک پشتیبانی کرده و براین باور باشد که بهبود ایجاد می‌کند، به اثر مثبت بر قیمت‌ها منجر می‌شود. در مقابل اگر بر سر فورک بحث یا تردید وجود داشته باشد، به اثری منفی منجر می‌شود.
بیشتر بخوانید: مالی رفتاری چیست
امنیت شبکه
فورک‌ها می‌توانند بر امنیت و ثبات شبکه بلاکچین تأثیر بگذارند. اگر فورکی باعث دو بخشی شدن جامعه شود، امکان دارد امنیت شبکه اصلی را ضعیف‌تر کرده و اثر منفی بر قیمت بگذارد.
ارزش طولانی مدت
سرانجام اثر طولانی مدت فورک به موفقیت و پذیرش رمزارهای جدید در صورت هاردفورک یا تغییرات اعمال شده بستگی دارد. اگر تغییرات خوب انجام شوند و کوین‌های جدید محبوبیت پیدا کنند، ممکن است تأثیری مثبت بر ارزش کلی این اکوسیستم بگذارند.
فورک های بیت کوین
بیت کوین چندین بار فورک انجام داده است که موارد زیر از جمله این فورک‌ها هستند.
بیت کوین و بیت کوین کش (Bitcoin Cash)
یکی از نمونه‌های فورک ارز دیجیتال، بیت‌کوین و بیت‌کوین کش است. بعد از معرفی بیت‌کوین در سال 2009، پذیرش آن افزایش یافت و بر تعداد کاربرانی که با این رمزارز تراکنش انجام می‌دادند، اضافه شد. مشکلاتی پیش آمد که از جمله آنها تراکنش‌های کند و کارمزد بالا در ترید بیت‌کوین بود.
در سال 2017 گروهی از ماینرها و کسب و کارهای این شبکه توافق کردند که فورکی به نام SegWit2X را انجام دهند که اندازه بلوک در زنجیره بیت‌کوین را افزایش می‌داد. اگرچه قرار بود این اقدام انقلابی به پا کند، بسیاری از جامعه اخراج شدند و برخی مدعی بودند که SegWit2X پشت درهای بسته انجام شد و توسعه‌دهندگان اصلی در میان شرکت‌کنندگان نبودند.
آنها همچنین خاطر نشان کردند که SegWit2X، بیت‌کوین را از مسیر ساتوشی ناکاموتو دور خواهد کرد و این امر حرکتی خودخواهانه و تنها مناسب اپراتورهای بزرگ بیت‌کوین محسوب می‌شد. در عوض اجراسازی طرح بهبود بیت‌کوین یعنی BIP418 را پیشنهاد دادند که Segwit را در مقابل SegWit2X قرار می‌داد.
با این حال برخی از اپراتورهای بیت‌کوین تصمیم گرفتند که در آگوست 2017، SegWit2X را اجرایی کنند که به پدیدار شدن بیت‌کوین کش منجر شد. در این به روزرسانی، اندازه بلوک از 1 مگابایت به 8 مگابایت افزایش یافت. در حال حاضر اندازه بلوک بیت‌کوین کش 32 مگابایت است. اگرچه هدف تراکنش‌های سریع‌تر و ارزانتر محقق شد، بیت‌کوین کش به اندازه بیت‌کوین مورد استقبال قرار نگرفت.
از اولین هاردفورک بیت‌کوین در سال 2017، چندین به روزرسانی انجام شده است. نمونه‌ای از آن بیت‌کوین کش SV است که در نوامبر 2018 معرفی شد. SV خلاصه عبارت Satoshi Vision به معنای چشم انداز یا بینش ساتوشی است، زیرا هدف این فورک این بود که سرعت تراکنش و مثیاس بیت‌کوین را بهبود دهد و طرح اولیه بیت‌کوین را هم دنبال کند.
بیت کوین کش SV و بیت کوین کش ABC
بیت‌کوین کش از بیت‌کوین به وجود آمد و سرانجام به بیت‌کوین کش SV و بیت‌کوین کش ABC فورک شد. عدم توافق بین جامعه بیت‌کوین کش به هاردفورکی منجر شد که باعث اوج گرفتن هردو شد.
هدف بیت‌کوین کش SV، استفاده از بلاکچین به عنوان یک پروتکل پرداخت بود که اندازه بلوک را به 128 مگابایت تغییر داد و بینش واقعی ساتوشی ناکاموتو را حفظ کرد. مأموریت بیت‌کوین کش ABC متفاوت بود که از جمله آنها معرفی اوراکل‌ها و قراردادهای هوشمند در بلاکچین بود.
مسائلی پیش آمد در این باره که کدام بلاکچین باید نماد تیک بیت‌کوین کش اصلی را پس از هاردفورک دریافت کند. این امر باعث جنگی سخت بین دو طرفین بلاکچین شد که سعی می‌کردند ثلبت کنند قدرت ماینینگ بهتری دارند. قیمت بیت‌کوین طی این دوره کاهش یافت و 12 میلیون دلار توسط ماینرهای هردو بلاکچین در آن دوره از دست رفت.
بیت‌کوین کش ABC سرانجام نسبت به بیت‌کوین SV زنجیره بلندتری پیدا کرد و تیک بیت‌کوین کش یعنی BCH به آن تعلق گرفت. در حال حاضر صرافی‌های رمزارز اعلام می‌کنند که آیا از بلاکچینی پشتیبانی می‌کنند یا خیر.
نکات مهم در رابطه با فورک رمزارز
فورک رمزارز می‌تواند پیچیده باشد اما برای درک آن به موارد زیر نیاز است.
شناخت نوع فورک
فورک براساس تغییراتی که انجام می‌شود، دو نوع دارد که عبارتند از هاردفورک و سافت فورک.
- هاردفورک: تغییری مهم در پروتکل رمزارزی است که به دو بلاکچین مجزا منجر می‌شود.
- سافت فورک: به روزرسانی بک وارد کامپتیبل یا رو به عقب که بلاکچین به دو بخش تقسیم نمی‌شود. نودهای قدیمی‌تر می‌توانند با وجود این فورک همچنان تراکنش‌ها را تأیید کنند.
تحقیق
با دنبال کردن اعلامیه‌های رسمی و گفتگوهای جامعه از فورک های آتی اطلاع داشته باشید.
کیف پول‌ها
مطمئن شوید که رمزارز شما در کیف پولی ذخیره می‌شود که از کوین‌های فورک شده پشتیبانی می‌کند.
بیشتر بخوانید: کیف پول ارز دیجیتال چیست
بکاپ یا پشتیبان‌گیری
پیش از فورک، از کلیدهای خصوصی یا عبارات سید بکاپ بگیرید تا از دارایی‌های خود محافظت کنید.
زمان‌بندی
از تاریخ و زمان فورک اطلاع داشته باشید. فورک می‌تواند در بلوک یا دوره‌های زمانی رخ دهد.
صرافی‌ها
اگر کوین‌های شما در یک صرافی هستند، مطمئن شوید که آیا از فورک و کوین‌های جدید پشتیبانی می‌کنند.
اقدامات بعد از فورک
بعد از هاردفورک ممکن است نیاز باشد که کیف پول جدید را دانلود کرده یا کیف پول موجود را به روزرسانی کنید تا به زنجیره جدید دسترسی داشته باشید.
ایمنی
از اسکم‌ها و طرح‌های کلاهبرداری مربوط به فورک آگاه باشید. همیشه از منابع رسمی استفاده کرده و از لینک‌های مشکوک دوری کنید.
ترید
فورک ها می‌توانند نوسان قیمتی ایجاد کنند. هنگام فورک در ترید دقت کنید.
مالیات
اگر به دریافت یا فروش کوین‌های فورک شده مالیات تعلق می‌گیرد، با یک مشاور مالیاتی مشورت کنید.
استراتژی طولانی مدت
استراتژی سرمایه‌گذاری بلندمدت خود را در نظر داشته باشید چون همه فورک‌ها به کوین‌های جدید و ارزشمند منجر نمی‌شوند.
اجماع جامعه
به واکنش جامعه به فورک توجه کنید، چون می‌تواند بر موفقیت زنجیره جدید تأثیر بگذارد.
به خاطر داشته باشید که حضور در یک فورک رمزارزی ریسک‌هایی دارد، بنابراین لازم است آگاهی کافی را داشته باشید و با هوشیاری و دقت عمل کنید.
سخن پایانی
در پایان فورک در بلاکچین بخشی از تکامل شبکه‌های بلاکچینی محسوب می‌شود. آنها می‌توانند تغییرات مثبت و بهبودها را به همراه بیاورند اما ریسک و چالش نیز دارند. درک فورک‌های مختلف و معانی آنها برای هر فردی که در فضای بلاکچین حضور دارد، ضروری است. با رشد اکوسیستم بلاکچین و تکاملش، فورک موضوعی مهم و بحث برانگیز خواهد ماند. در صورتی که در زمینه فورک سؤال دارید لطفاً در بخش نظرات مطرح نمایید.
به وبینار هفتگی ما بپیوندید
هر هفته، ما در وبینار خود به بررسی آخرین اخبار بازار رمزارزها می‌پردازیم، سبدهای بینوست را معرفی می‌کنیم و به سوالات شما پاسخ می‌دهیم.
- 🔍 آیا به دنبال آخرین روندهای بازار هستید؟
- 🔍 می‌خواهید بیشتر درباره سبدهای سرمایه‌گذاری دیجیتال بدانید؟
- 🔍 سوالاتی در مورد استراتژی‌های سرمایه‌گذاری دارید؟
همین حالا ثبت‌نام و در جلسه ما شرکت کنید تا از مشاوره‌های ارزشمند متخصصان ما بهره‌مند شوید.
زمان دقیق وبینار: اولین دوشنبه هر ماه، ساعت ۱۵
ثبت ناماین فرصت را از دست ندهید!