سافت فورک و هارد فورک چیست؟

شبکه‌های رمزارزی مانند بیت کوین و اتریوم بر یک دفتر کل غیرمتمرکز به نام بلاکچین ساخته شده‌اند. این شبکه‌ها طی زمان ممکن است به روزرسانی یا تغییراتی را جهت بهبود عملکرد، امنیت و مقیاس پذیری تجربه کنند. دو روش اصلی برای انجام این کار، سافت فورک و هارد فورک هستند که در این مقاله از بینوست به سراغ آن‌ها می‌رویم.

فورک چیست و چرا اهمیت دارد؟

توسعه دهندگان بلاکچین پیش از هرگونه به روزرسانی یا تغییرات جزئی در قوانین شبکه، با هم به توافق می‌رسند. آن‌ها باید بر سر به روزرسانی‌ها توافق داشته باشند و با تکمیل شدن این روند، بلاکچین به دو بخش تقسیم می‌شود که به آن فورک بلاکچین می‌گویند. مسیر قدیمی بلاکچین اصلی با همان قواعد اولیه کار می‌کند اما مسیر جدید همان پروتکل‌ها را با بهبودهایی در روند تراکنش‌ها به همراه دارد. از نمونه‌های فورک بلاکچین می‌توان به مرج اتریوم (Ethereum’s Merge) اشاره کرد.

برخلاف پلتفرم‌های مالی متمرکز که نهادی متمرکز دارند و برای بهبودها و به روزرسانی‌ها درخواست می‌دهند، مسئولیت تشخیص نیاز به روزرسانی بلاکچین بر دوش ماینرها و توسعه‌دهندگان است و سپس برای توافق بر سر فورک با هم به اجماع می‌رسند. فورک برای حفظ بلاکچین و پشتیبانی از افراد حاضر در شبکه مهم است.

هارد فورک چیست؟

با یک مثال شروع می‌کنیم. فرض کنید هارد فورک مانند به روزرسانی بازی مورد علاقه شما به نسخه‌ای جدید است که آنقدر متفاوت می‌شود که با نسخه قدیمی سازگار نیست. وقتی هارد فورک اتفاق می افتد، دو نسخه مجزا و ناسازگار از یک نرم افزار را به وجود می‌آورد و مانند این است که دو بازی دارید. افراد باید تصمیم بگیرند که از کدام نسخه استفاده کنند که این در جامعه گاهی به عدم توافق منجر می‌شود.

هارد فورک روندی است که در آن، ایجاد یک بلاکچین جدید قریب الوقوع است و فقط چند ماینر با به روزرسانی مخالف هستند. هاردفورک در واقع انعشاب دائمی یک زنجیره جدید از زنجیره اصلی بلاکچین است. بلاکچین قدیمی دیگر بلاکچین جدید را معتبر نمی‌داند و بنابراین نمی‌توان به عقب بازگشت.

دلیل هارد فورک چیست؟

از آنجایی که هارد فورک می‌تواند شبکه بلاکچین را آسیب پذیر نماید، چرا نودها آن را در نظر می‌گیرند؟ جواب این است که بتوان با مقتضیات نودها پیش رفت. این مقتضیات می‌توانند به عملکردهای جدید، روندهای امنیتی، حل یک تعارض در شبکه یا حتی برطرف کردن تراکنش‌های معیوب در شبکه مربوط باشند. گاهی اتفاقی رخ می‌دهند، یعنی دو ماینر بر یک بلاک کار کرده و بلاکچین به خاطر اجماع بر یک بلاک به دو بخش تقسیم می‌شود. افراد شرکت کننده بلاک قدیمی را دنبال کرده و بلاک جدید را orphan block یا بلاک یتیم می گویند.

سافت فورک چیست؟

سافت فورک از هارد فورک ساده‌تر است، زیرا تغییرات مهمی برای مکانیسم‌های اجماع رخ نمی‌دهند. سافت فورک زمانی رخ می‌دهد که بیشتر نودها یا ماینرها با به روزرسانی جزئی پروتکل بدون تغییر قوانین اصلی شبکه موافقت می‌کنند. اصلاً نیازی نیست که همه نودهای شبکه به نسخه‌ای جدید به روزرسانی شوند. یک زنجیره اصلی منفرد با به روزرسانی های جزئی در شبکه به پیش رفته و ریسک دوبار خرج کردن از بین می‌رود. سافت فورک ها قابل بازگشت هستند و گاهی هکرها از آنها برای دستکاری نودها و اعمال تغییرات مخرب در زنجیره استفاده می‌کنند.

تفاوت بین هارد فورک و سافت فورک به صورت خلاصه

در بخش زیر تفاوت بین هارد فورک و سافت فورک را به صورت خلاصه مشاهده می‌کنید.

• سطح اجازه: هارد فورک معمولاً در پروتکل اصلی تغییر ایجاد کرده و به اجماع قوی‌تری از نودها و ماینرها نیاز دارد. در حالی که سافت فورک قابل برگشت به عقب است، در نتیجه مهاجمین می‌توانند مدل‌های اولیه را با دستکاری نودها بازیابی کنند.
• جدایی در زنجیره: در هارد فورک زنجیره به دو قسمت تقسیم می‌شود، در حالی که در سافت فورک تفکیکی وجود ندارد و در زنجیره اصلی تغییراتی جزئی به وجود می‌آید.
• لزوم به روزرسانی: در هارد فورک نیاز است که همه کاربران برای استفاده از زنجیره جدید بر سر آن توافق داشته باشند اما در سافت فورک تنها افرادی که از به روزرسانی ها استفاده می‌کنند، لازم است شبکه خود را به روزرسانی کنند.
• آسیب پذیری: هارد فورک بازگشت به عقب ندارد بنابراین هکرها می‌توانند با دستکاری، مکانیسم اجماع اکثریت را به دست آورده و یک هاردفورک ایجاد کنند. سافت فورک اما قابل بازگشت به عقب است و هکرها می‌توانند با دستکاری نودها، مدل‌های اولیه را بازیابی کنند.
• انرژی مورد نیاز: هارد فورک به انرژی محاسباتی بالایی نیاز دارد زیرا یک زنجیره جدید از زنجیره اصلی منشعب و ایجاد می‌شود. ولی در کل 51 درصد قدرت هش برای سافت فورک نیاز است.

نمونه‌های هاردفورک

پس از توضیح تفاوت بین سافت فورک و هارد فورک اکنون نمونه‌هایی از این دو مورد را بررسی می‌کنیم. ابتدا به سراغ نمونه‌های هارد فورک می‌رویم.

هارد فورک بیت کوین کش

چندین نود در شبکه بیت کوین پس از به روزرسانی Segwit با تغییرات موافقت نکردند. این امر به هاردفورکی به نام بیت کوین کش منجر شد که تقریباً مشهور است. این هاردفورک در اول آگوست 2017 رخ داد یعنی زمانی که نودها دریافتند که جامعه از SegWit پشتیبانی می‌کند.

هارد فورک Ethereum Dilemma

زنجیره اتریوم جهت بازگرداندن 40 میلیون دلار به سرقت رفته کاربرانش به خاطر هک، در جولای 2016 یک هارد فورک انجام داد. با تغییراتی در پروتکل و اضافه شدن یک قرارداد هوشمند جدید، وجوه به مالکان اصلی انتقال یافتند. این بازیابی به صورت توکن‌های DAO یا سازمان خودگردان غیرمتمرز صورت گرفت. افرادی که با این انشعاب مخالف بودند، همچنان زنجیره اصلی اتریوم را که اتریوم کلاسیک نام دارد را نگه داشته‌اند.

نمونه سافت فورک

از نمونه‌های سافت فورک به موارد زیر می‌توان اشاره کرد.

سافت فورک SegWit

در آگوست 2017 برای افزایش اندازه بلاک و سرعت تراکنش در بلاکچین اصلی بیت کوین، یک سافت فورک به نام Segregated Witness صورت گرفت. این سافت فورک مورد استقبال همه ماینرها و نودهای شبکه قرار نگرفت و کمی پس از آن به هارد فورک منجر شد.

کدام بهتر است؟ سافت فورک یا هارد فورک؟

پاسخ این سؤال ساده نیست، زیرا تفاوت بین سافت فورک و هارد فورک زیاد است. هارد فورک‌های متوالی به فناوری بلاکچین آسیب می‌زنند، در حالی که سافت فورک‌ها نمی‌توانند تغییرات مهمی را در پروتکل بلاکچین ایجاد کنند. اگرچه سافت فورک‌ها به نظر دیپلماتیک و مهربان‌تر برای شبکه به نظر می‌آیند و برای تغییرات در شبکه اجماع کامل لازم هستند و حتی به روزرسانی‌ها می‌توانند در بلاکچین رخ دهند. بنابراین به نظر می‌رسد که در آینده تمایلات بیشتر به سمت سافت فورک پیش روند.

آیا هاردفورک باعث ایجاد کوین جدیدی می‌شود؟

یکی از فاکتورهای بین سافت فورک و هارد فورک این است که در هاردفورک کوین جدیدی ممکن است به وجود بیایید. این امر در صورتی اتفاق می‌افتد که جامعه کاربران و توسعه دهندگان تصمیم بگیرند از بلاکچین اصلی جدا شده و با مجموعه‌ای از قوانین و پروتکل‌ها، نسخه‌ای جدید را ایجاد کنند. این نسخه جدید، بلاکچین مجزای خود و مجموعه‌ای از توکن های خود را دارد که با نسخه اصلی متفاوت خواهند بود.

سخن پایانی

هر نرم افزار و فناوری برای تکامل به روزرسانی نیاز دارد. به صورت مشابه، به روزرسانی در یک بلاکچین برای اضافه کردن ویژگی‌های جدید، حفظ زنجیره و به روزرسانی به شبکه‌ای بهتر ضروری است. سافت فورک و هارد فورک رقیب هم هستند اما هر دو برای بلاکچین اهمیت دارند. بدون وجود این فورک‌ها، دوباره نظامی متمرکز برقرار خواهد شد که جلوی اصول بلاکچین را می‌گیرد. اگر در این زمینه نظر یا سوالی دارید، لطفا در بخش نظرات مطرح نمایید.