نرخ بهره یا Interest Rate چیست؛ نحوه محاسبه آن

نرخ بهره نقش مهمی را در دنیای مالی و اقتصاد دارد و بر هر چیزی از وام گرفتن و پس انداز گرفته تا سرمایه‌گذاری و رشد اقتصادی اثر می‌گذارد. در این مقاله از سایت سرمایه‌ گذاری ارز دیجیتال بینوست به سؤال نرخ بهره چیست پاسخ می‌دهیم.

تعریف نرخ بهره

نرخ بهره (Interest Rate) مقداری است که وام دهنده دریافت می‌کند و درصدی از پول اصلی یعنی مبلغ وام داده شده است. نرخ بهره مانند کارمزدی است که بابت وام گرفتن پول می‌پردازید یا پاداشی که به خاطر پس انداز پول به دست می‌آورید.

در اصل هزینه وام گرفتن پول یا پاداشی برای وام دادن پول است که به صورت درصدی از مبلغ وام گرفته شده یا اندوخته شده نمود پیدا می‌کند. بنابراین اگر نرخ بهره ۵ درصد باشد به این معناست که اگر ۱۰۰ دلار وام بگیرید، باید ۱۰۵ دلار را بازپرداخت کنید یا اگر ۱۰۰ دلار را پس انداز می‌کنید، طی یک سال ۵ دلار به دست خواهید آورد.

نرخ بهره فدرال رزرو چیست؟

فدرال رزرو که معمولاً فد خوانده می‌شود، مانند بانکی برای بانک‌ها در ایالات متحده آمریکاست. نرخ بهره‌ای به نام نرخ بهره فدرال رزرو را تعیین می‌کند که نرخ بهره‌ای است که بانک‌ها برای وام‌های کوتاه مدت از هم می‌گیرند. این نرخ بر این امر تأثیر می‌گذارد که هزینه بانک‌ها برای وام گرفتن چقدر می‌شود. زمانی که فدرال رزرو بخواهد چرخه اقتصاد را به تحرک وا دارد، این نرخ را کاهش می‌دهد.

کاهش نرخ باعث می‌شود که هزینه وام گرفتن برای بانک‌ها ارزان‌تر شود، بنابراین می‌توانند پول بیشتری را به افراد و کسب و کار‌ها وام دهند که خرج کردن و سرمایه‌گذاری را تشویق کرده و اقتصاد رونق می‌گیرد. در مقابل اگر فدرال رزو بخواهد سرعت اقتصاد را برای جلوگیری از تورم کند نماید، نرخ بهره فدرال رزرو را افزایش می‌دهد.

افزایش نرخ بهره، هزینه وام گرفتن را افزایش می‌دهد؛ در نتیجه افراد و کسب و کار‌ها کمتر خرج و سرمایه‌گذاری کرده که به پیشگیری از افزایش سریع قیمت‌ها کمک می‌کند. بنابراین نرخ بهره فدرال رزرو، ابزاری است که برای در مسیر نگه داشتن اقتصاد و جلوگیری از مشکلات مانند تورم بالا یا بیکاری استفاده می‌شود.

نرخ بهره بین بانکی چیست؟

نرخ بهره بین بانکی، نرخی است که بانک‌ها در بازار بین بانکی به هم وام می‌دهند. این نرخ‌ها به عنوان معیاری برای نرخ بهره در نظام مالی عمل می‌کنند و تحت تأثیر عواملی مانند سیاست‌های بانک مرکزی، شرایط نقدینگی و انتظارات بازار هستند. این نرخ مانند کارمزدی است که بانک‌ها برای وام دادن پول از یکدیگر دریافت می‌کنند. این نرخ‌ها اهمیت دارند، زیرا تعیین می‌کنند چقدر برای بانک هزینه برمی دارد که پول وام بگیرند که می‌تواند بر مواردی مانند نرخ بهره وام یا سود از سپرده‌گذاری تأثیر بگذارد.

تأثیر نرخ بهره بر ارزش پول

نرخ بهره چندین تأثیر بر پول و اقتصاد دارد که به صورت زیر هستند.

• وام‌گیری و پس انداز: زمانی که نرخ بهره پایین است، وام گرفتن ارزان‌تر تمام می‌شود در نتیجه افراد و کسب و کار‌ها پول بیشتری را وام می‌گیرند. در مقابل وقتی نرخ بهره بالاست، وام گرفتن گران‌تر شده در نتیجه افراد کمتر پس انداز کردده و کمتر وام می‌گیرند.
• سرمایه‌گذاری: نرخ بهره پایین‌تر می‌تواند سرمایه‌گذاری را ترغیب کند، زیرا هزینه وام گرفتن برای کسب و کار‌ها ارزان‌تر شده تا فعالیت‌ها را گسترش دهند یا در پروژه‌های جدید سرمایه‌گذاری نمایند. نرخ‌های بهره بالاتر از سوی دیگر مانع از سرمایه‌گذاری می‌شوند زیرا وام گرفتن پرهزینه‌تر می‌شود.
• هزینه‌های مصرف‌کننده: نرخ‌های بهره می‌توانند بر الگوی خرج کردن مصرف‌کننده تأثیر بگذارند. نرخ‌های بهره پایین‌تر می‌توانند هزینه بر اقلام بزرگ مانند خانه و ماشین را تشویق کنند، زیرا تأمین هزینه‌ها پایین‌تر است. در مقابل نرخ بهره بالاتر می‌تواند مانع از خرج کردن شود، زیرا هزینه وام دادن افزایش پیدا می‌کند.
• تورم: نرخ‌های سود می‌توانند بر تورم اثر بگذرند. نرخ بهره پایین‌تر می‌تواند محرکی برای خرج کردن و سرمایه‌گذاری باشد و به افزایش تقاضا برای کالا و خدمات منجر شود که می‌توانند قیمت‌ها را بالا برده و تورم ایجاد کنند. در مقابل نرخ بهره بالاتر می‌تواند خرج کردن و سرمایه‌گذاری را کاهش داده و به حفظ تورم در سطح پایین کمک کند.
• ارزش ارز: تغییرات در نرخ بهره می‌تواند بر ارزش ارز تأثیر بگذارد. نرخ بهره بالاتر سرمایه‌گذاری خارجی را جذب کرده، تقاضا برای ارز را افزایش داده و به طور بالقوه ارزش آن را تقویت می‌کند. در مقابل نرخ بهره پایین‌تر، تقاضا برای ارز را کاهش داده و به استهلاک منجر می‌شود.
• پس انداز و بازنشستگی: نرخ‌های بهره می‌توانند بر بازده پس انداز و سرمایه‌گذاری‌ها اثر بگذارند. نرخ‌های بالاتر به معنای بازده بالاتر برای پس انداز‌کنندگان، بازنشستگان و سرمایه‌گذاران در دارایی‌های دارای سود مانند حساب‌های پس انداز، اوراق قرضه و گواهی سپرده هستند. در مقابل، نرخ بهره پایین‌تر به معنای بازده پایین‌تر بر این سرمایه‌گذاری‌هاست.

در کل نرخ سود نقش مهمی را در شکل دادن فعالیت اقتصادی و تصمیم‌گیری‌های مالی هم در سطح فردی و هم در سطح نهادی دارد.

محاسبه نرخ بهره

نرخ بهره را می‌توان به روش‌های مختلف بسته به نوع بهره و محیط محاسبه کرد.

نرخ بهره ساده

نرخ بهره ساده با ضرب مقدار اصلی یعنی مبلغ اولیه پول در نرخ بهره و مدت زمانی که پول وام گرفته یا سرمایه‌گذاری می‌شود، به دست می‌آید.

بهره ساده= مبلغ اولیه پول*نرخ بهره* زمان

نرخ بهره مرکب

نرخ بهره مرکب براساس مبلغ اولیه و سود جمع‌آوری شده از دوره‌های قبلی محاسبه می‌شود. فرمول آن به صورت زیر است.

p x [(1 + interest rate)ⁿ − 1]

در این فرمول p، مبلغ اولیه و n تعداد دوره‌های مرکب است.

درصد بازده سالانه

درصد بازده سالانه (APR) راهی استاندارد برای نشان دادن نرخ سود طی یک سال است که هرگونه کارمزد یا هزینه‌های اضافی مرتبط با وام یا سرمایه‌گذاری را در نظر می‌گیرد. هزینه کلی وام گرفتن یا بازده احتمالی بر سرمایه‌گذاری را نشان می‌دهد. معمولاً براساس مبنایی سالانه محاسبه و به عنوان درصد نشان داده می‌شود.

نرخ بهره مؤثر

نرخ بهره مؤثر، سود سالانه واقعی را نشان می‌دهد که سود مرکب بیشتر از یک بار در سال رخ می‌دهد. اثر سود مرکب بر نرخ بهره را در نظر می‌گیرد. فرمول محاسبه این سود بر دفعات مرکب و نرخ بهره اسمی بستگی دارد.

نرخ بهره اسمی

این نرخ بهره پیش از اصلاح برای تورم یا مرکب‌سازی است. نرخ بهره واقعی را نشان می‌دهد که توسط وام دهنده دریافت یا توسط وام گیرنده پرداخت می‌شود.

مزایای Interest Rate برای وام گیرندگان

موارد زیر از جمله مزایای نرخ بهره برای وام گیرندگان است.

• کمی هزینه، ارزش دریافت پول در مواقع اضطراری را دارد.
•  این نرخ نتیجه ایجاد اعتباری قوی در طول زمان است.
• احتمال دارد برای اهرم کردن بازده و ایجاد سود‌های بیشتر استفاده شود.

معایب Interest Rate برای وام گیرندگان

البته نرخ بهره علاوه بر مزایا، معایبی نیز دارد که به صورت زیر هستند.

• هزینه‌ای ماهانه است که به پول نقد نیاز دارد.
• ممکن است مرکب شده و پرداخت آن برای وام گیرنده دشوار شود.
• براساس قرارداد، پرداخت آن اجباری است.

سوالات متداول

سخن پایانی

نرخ بهره یکی از جنبه‌های اصلی نظام مالی است که بر وام گرفتن، پس انداز، سرمایه‌گذاری و رشد اقتصادی تأثیر می‌گذارد. درک اینکه نرخ‌های سود چگونه تعیین می‌شوند و تأثیر آن‌ها بر‌اندیکاتور‌های مختلف اقتصادی برای افراد، کسب و کار‌ها، سیاست‌گذاران و سرمایه گذران به یک اندازه مهم است. سهامداران با رصد روند‌های نرخ سود می‌توانند با آگاهی در مورد امورمالی خود تصمیم گرفته و چشم انداز پویای اقتصادی را به خوبی هدایت کنند. در این مقاله به سوال نرخ بهره چیست، پاسخ دادیم.

اگر در این زمینه سوال یا نظری دارید، لطفا در بخش نظرات مطرح نمایید.