دفتر کل توزیع شده با دفتر کل چه تفاوتی دارد؟ اصلاً دفتر کل توزیع شده چیست و دفتر کل معنایش چیست. دفتر کل توزیع شده (Distributed Ledger Technology) با ظهور و گسترش بلاکچین در دنیای رمزارزها پدید آمد. برخی تصور میکنند که وقتی حرف از دفتر کل بلاکچین به میان میآید، منظور همان بلاکچین است اما این طور نیست. البته بلاکچین نوعی دفتر کل است. اما دفتر کل مفهومی عامتر دارد. برای آشنایی با این مفهوم با ما همراه باشید.
دفتر کل چیست؟
دفتر کل، محلی برای ثبت و مرتب و خلاصه کردن تمامی گزارشهای مالی شرکت یا کسب و کار است. این گزارشها عبارتند از: دارایی، بدهی، درآمد، هزینهها، حقوق صاحبان سهام و غیره. مثلا گزارشهای مالی به صورت بدهکار، بستانکار و غیره ثبت میشوند.
دفتر کل بخشی از سیستم حسابداری است. هر واحد تجاری یا کسب و کاری باید حتما یک دفتر کل داشته باشد.
تاریخچه دفتر کل
دفتر کل هم تاریخ خودش را دارد و حتی به دوران باستان بر میگردد. تاریخ دفتر کل را میتوان با تاریخ پول و نوشتار تقریباً یکی دانست. انسان پس از آن که متمدن شد، برای رفع نیازهای خود به مبادلات روی آورد.
در زمانهای قدیم افراد برای این که حساب و کتاب این معاملات را نگه دارند، آنها را بر روی چوب و لوحهای گلی مینوشتند. بابلیها نخستین افرادی بودند که حساب کتاب خود را بر لوحهای گلی مینوشتند.
چوب خط هم یکی از روشهای نوشتن حساب و کتاب بود. احتمالاً با شنیدن چوب خط یاد جمله طرف چوب خطش پر است میافتید. چوب خط از قدیمیترین روشهای محاسبه است. استخوان ایشانگو، اولین چوب خطی بود که پیدا شد. با کشیدن خطوط بر استخوان یا چوب هر اتفاق یا محاسبه را ثبت میکردند. جالب این که چوب خطها انواع مختلفی دارند که توضیح انواع آنها در این مقاله نمیگنجد.
پاپیروس که به کاغذ کنونی تغییر شکل یافته، اختراع مصریان بود. احتمالاً واژهٔ paper انگلیسی از پاپیروس گرفته شده است. پس از اختراع پاپیروس چون سبکتر و قابل حمل و نقل بود، معاملات را بر پاپیروس مینوشتند. اختراع و پیدایش پاپیروس به آنچه که قدیمیها آن را دفتر حساب و کتاب میگویند منجر شد.
با پیدایش کامپیوتر دفتر کل به صورت دیجیتالی درآمد و نرم افزارهایی پدید آمدند که کار را سادهتر کردند. دفتر کل توزیع شده هم که در پایین به آن میپردازیم، بعد از اختراع بیت کوین و بلاکچین به وجود آمد.
دفتر کل توزیع شده چیست؟
دفتر کل توزیع شده پایگاه دادهای است که بین چند سایت، نهاد یا موقعیت جغرافیایی به اشتراک گذاشته میشود. شرکت کنندگان با کمک این پایگاه داده میتوانند اطلاعات را به صورت هم زمان و توزیع شده ثبت و به روزرسانی کنند و به آنها دسترسی داشته باشند.
یعنی اطلاعات را به جای یک نهاد متمرکز به صورت غیرمتمرکز و اشتراکی در اختیار اعضای شبکه قرار میدهد. همینطور این که نهاد یا دولت خاصی بر آن نظارت نمیکند یا کنترل نمیشود. به علاوه این که برای ذخیره دادهها از رمزنگاری استفاده میشود. این نوع دفتر کل را میتوان در تمام حوزهها اعم از بهداشت، پزشکی، موسیقی و کلاً حوزه سرگرمی و غیره استفاده کرد.
انواع دفتر کل توزیع شده
انواع دفتر کل توزیع شده عبارتند از:
- بلاکچین: مشهورترین دفتر کل توزیع شده است که کاربردهای فراوان دارد و به خاطر بیت کوین معروف است.
- هولوچین: نوعی دفتر کل است که برای ایجاد برنامههای غیرمتمرکز (Dapp) به وجود آمده است.
- تنگل (Tangle): تراکنشهای شبکه آیوتا را پردازش و ذخیره میکند.
- رادیکس (Radix): رقیب بلاکچین محسوب میشود، از قرارداد هوشمند پشتیبانی میکند و مقیاسپذیری بدون محدودیت ارائه میدهد.
- هش گراف (Hashgraph): استفاده از آن جنبهای خصوصی دارد و از پروتکل گاسیپ استفاده میکند.
- گراف مدور جهتدار (DAG): ساختارش با بلاکچین متفاوت است. زنجیره، کارمزد، بلاک و ماینر ندارد.
مقایسه دفتر کل توزیع شده و دفتر کل سنتی
مطمئناً دفتر کل سنتی ایراداتی داشته است که باعث شده دفتر کل توزیع شده ظهور کند. اما تفاوت دفتر کل سنتی با دفتر کل توزیع شده چیست؟
- امنیت: اطلاعات در دفتر کل سنتی به صورت متمرکز در یک سرور قرار میگیرند. در نتیجه امکانش است که این سرور مورد حمله و سرقت قرار بگیرد. حتی ممکن است سرور آتش بگیرد یا دچار نقص فنی شود. گاهی پیش آمده که مرکز نگهداری اطلاعات دادهها را به افراد یا سازمانهای دیگر فروخته است. در حالی که همه افراد به دفتر کل توزیع شده دسترسی دارند و به دلیل متمرکز نبودن، امنیت در آن بالا میرود.
- شفافیت: در دفتر کل سنتی اطلاعات فقط در دست افراد خاصی و متمرکز است. حاصل این که دیگران از این اطلاعات بی خبرند. فناوری دفتر کل توزیع شده امکان دسترسی همه افراد را به اطلاعات فراهم میکند و همه امور کاملاً شفاف پیش میرود. بدین خاطر که اطلاعات بین همهٔ شرکت کنندگان دفتر کل توزیع میشوند و به جای یک سرور متمرکز، در چندین سرور قرار دارند.
- سرعت: در دفتر کل سنتی چون کارها توسط شخص ثالث یا واسطهها انجام میشوند، سرعت انجام کارها کندتر میشود. در حالی که سرعت امور مالی در دفتر توزیع شده به خاطر حدف واسطهها و انجام مستقیم کارها بین طرفین و به صورت همتا به همتا (Peer to Peer) بالا میرود.
- هزینه: برای انجام امور مالی دفتر کل سنتی به واسطه و پرداخت هزینه به واسطهها نیاز خواهید داشت اما دفتر کل توزیع شده واسطهها را از بین میبرد و هزینه را کاهش میدهد.
بلاکچین نوعی دفتر کل توزیع شده است
همانطور که در بالا اشاره شد، بلاکچین نوعی دفتر کل توزیع شده است که در میان شبکهٔ رایانهای به اشتراک گذاشته میشود. بلاکچینها به خاطر نقش مهمشان در سیستم رمزارزها یا ارزهای دیجیتال مانند بیت کوین شناخته شدهاند. شهرت بلاکچین به خاطر این است که تراکنشها را به صورتی ایمن و غیرمتمرکز ثبت میکند. شیوه غیرمتمرکز یعنی این که اطلاعات فقط در یک جا ثبت نمیشوند و فقط فرد یا افراد خاصی آن را کنترل نمیکنند. در واقع اطلاعات بین شبکهای از افراد توزیع میشود.
بلاکچین در کل امنیت ثبت دادهها را فراهم کرده و بدون این که به شخص ثالث یا واسطه نیاز باشد اعتماد و اطمینان ایجاد میکند. به این صورت که کنترل اطلاعات فقط در دست یک فرد یا گروهی خاص نیست و همه کاربران بر آن کنترل دارند.
فرقی که بلاکچین با پایگاه داده دارد این است که اطلاعات را به صورت گروههایی ذخیره میکند. به این گروهها بلوک یا بلاک میگویند که دستهای از اطلاعات را در خود نگهداری میکنند و ظرفیت معینی دارند. وقتی بلاکی پر میشود، بسته شده و به بلاک یا بلوک قبلی خود میپیوندد. به این ترتیب زنجیرهای از بلوکها تشکیل میشود که به آن زنجیره بلاکچین میگویند. پس بلاکچین از نظر نحوه ذخیره اطلاعات است که با پایگاه داده فرق دارد.
اطلاعات مختلفی را میتوان در بلاکچین ذخیره کرد اما معمولاً به خاطر اطلاعات مربوط به تراکنشها معروف است. باید اشاره کرد که اطلاعاتی که در بلاکچین ثبت میشوند، تغییرناپذیر و غیرقابل برگشت هستند. در زمینه بیت کوین میتوان گفت که تراکنشها به صورت دائمی ذخیره میشوند و همه میتوانند این تراکنشها را مشاهده کنند.
بلاکچین به این صورت کار میکند که اطلاعات دیجیتال ثبت و توزیع میشوند اما قابلیت ویرایش ندارند. بنابراین بلاکچین دفتر کلی تغییرناپذیر است و اطلاعات یا تراکنشها را نمیتوان تغییر داد و حذف یا تخریب کرد.
اگر به دنبال اطلاعات بیشتری در مورد بلاکچین هستید، به سراغ مقاله بلاکچین چیست بروید.
آیا هک دفتر کل توزیع شده امکانپذیر است؟
باید بدانید که چون اطلاعات در سروری مرکزی ذخیره نمیشوند و بر روی چندین سرور به صورت توزیع شده وجود دارند، امکان سرقت اطلاعات و هک پایین میآید. چون برای هک لازم است که سیستمهای همه اعضا هک شود که کار را تقریباً ناممکن میسازد.